УРАНЫ ХҮДЭР, БАЯЖМАЛЫН ДЭЛХИЙН ХУДАЛДААНЫ МЭДЭЭ БА МАНАЙ ХУУЛЬ, ШИЙДВЭРИЙН ЗААЛТААС, НИЙТЛЭЛЭЭС ТҮҮВЭРЛЭВ. Үүнд:
“Цөмийн энергийн тухай” хуулийн 3.1.4.-д тодорхойлсноор “цацраг идэвхт ашигт малтмал” гэж Ашигт малтмалын тухай хуулийн 4.1.2-т заасан уран болон торийн бүлийн цацраг идэвхт изотоп агуулсан эрдэс баялгийн хуримтлалыг хэлнэ" гэжээ.
-oOo-
Эх сурвалж: https://www.facebook.com/Elbegdorj.Tsakhia 2014.01.07.
Цахиагийн Элбэгдорж FB цахим хуудастаа "Цөмийн хаягдал тойрсон асуудал олон хүний
санааг зовоодог. Хүмүүс ч энэ тухай санал бодлоо илэрхийлж, Монгол улсын
байр суурийг сонирхдог. Байдал ямар байгаа талаар товч мэдээлье.
Монгол улсын нутаг дэвсгэрт цөмийн хаягдлыг булшлах, хадгалах зорилгоор импортлох, тээвэрлэхийг хуулиар хориглосон. Үндэсний Аюулгүй байдлын Зөвлөлийн шийдвэргүйгээр цөмийн хаягдлын асуудлаар аль нэг улс орон, байгуулагатай Монгол улсын нэрийн өмнөөс яриа хэлэлцээ хийх, бичиг баримт үйлдэхийг зогсоосон. Мөн энэ байр суурийг би НҮБ-ын Ерөнхий Асамблейн индрээс маш тодорхой илэрхийлсэн. Манай улсын албан ёсны байр суурь тодорхой болохоос өмнө дээрхи асуудлаар зарим санал санаачлага, үйлдэл гарч байсныг үгүйсгэхгүй. Мөн уг сэдвийг зориудаар мушгин гуйвуулж олны сэтгэл санаанд нөлөөлөх гэж оролдох нь бий. Харин энэ бүхэнд манай иргэд автахгүй, ажил хариуцсан албан тушаалтнууд хариуцлага алдахгүй байх нь чухал. Дээрхи асуудлаархи Монгол улсын байр суурь, бодлого тодорхой болсон. Хууль, зарлиг гарсан. Төрийн нүд чих соргог байгааг хэлье. Дашрамд байнга сонор сэрэмжтэй байж, сануулж шаардаж байдаг иргэд, олон нийтэд талархаж явдгаа илэрхийлье.
1. НҮБ-ын индрээс Монгол улс нутаг дэвсгэртээ цөмийн хаягдал булшлахгүй, ийм саналыг хүлээж авахгүй гэдгээ илэрхийлэв.
2. Дээрхи асуудалтай холбогдуулан гаргасан Зарлигийн хуулбар.
3. 1986 оны хавар Чернобылд цөмийн станцын осол гарсан юм. Тэр үед би Львов хотод оюутан байлаа. Ямар аюул болсныг сайн мэднэ. Энэ зураг бол аюулын голомтод ажилласан Зөвлөлтийн армийн машин текнихийг хэрхэн тэнд нь булшилж үлдээснийг харуулж байгаа юм" гэж бичжээ. Эх сурвалж: 2014.01.07. https://www.facebook.com/Elbegdorj.Tsakhia
-oOo-
2013.12.11.Эх сурвалж: 2013-12-11. http://www.medee.mn/main.php?eid=40986 Цөмийн Энергийн Газрын даргын мэдэгдэл
Манай нийгэмд айдас, эргэлзээ, хардлага төрүүлж буй цөмийн хог хаягдлын эсрэг бодлого, хууль, ерөнхийлөгчийн зарлиг байгааг цохон тэмдэглэмээр байна. Тиймээс Монгол Улсын нутаг дэвсгэрт гадаад улсын цөмийн хаягдал булшлах асуудал байхгүй гэдгийг хариуцлагатайгаар мэдэгдэж байна. Аливаа цуурхал, худлаа мэдээлэлд хууртахгvй байхыг иргэд, олон тvмэнд сэрэмжлvvлж байна.
-oOo-
Эх сурвалж: https://www.facebook.com/Elbegdorj.Tsakhia 2014.01.07.
Монгол улсын нутаг дэвсгэрт цөмийн хаягдлыг булшлах, хадгалах зорилгоор импортлох, тээвэрлэхийг хуулиар хориглосон. Үндэсний Аюулгүй байдлын Зөвлөлийн шийдвэргүйгээр цөмийн хаягдлын асуудлаар аль нэг улс орон, байгуулагатай Монгол улсын нэрийн өмнөөс яриа хэлэлцээ хийх, бичиг баримт үйлдэхийг зогсоосон. Мөн энэ байр суурийг би НҮБ-ын Ерөнхий Асамблейн индрээс маш тодорхой илэрхийлсэн. Манай улсын албан ёсны байр суурь тодорхой болохоос өмнө дээрхи асуудлаар зарим санал санаачлага, үйлдэл гарч байсныг үгүйсгэхгүй. Мөн уг сэдвийг зориудаар мушгин гуйвуулж олны сэтгэл санаанд нөлөөлөх гэж оролдох нь бий. Харин энэ бүхэнд манай иргэд автахгүй, ажил хариуцсан албан тушаалтнууд хариуцлага алдахгүй байх нь чухал. Дээрхи асуудлаархи Монгол улсын байр суурь, бодлого тодорхой болсон. Хууль, зарлиг гарсан. Төрийн нүд чих соргог байгааг хэлье. Дашрамд байнга сонор сэрэмжтэй байж, сануулж шаардаж байдаг иргэд, олон нийтэд талархаж явдгаа илэрхийлье.
1. НҮБ-ын индрээс Монгол улс нутаг дэвсгэртээ цөмийн хаягдал булшлахгүй, ийм саналыг хүлээж авахгүй гэдгээ илэрхийлэв.
2. Дээрхи асуудалтай холбогдуулан гаргасан Зарлигийн хуулбар.
3. 1986 оны хавар Чернобылд цөмийн станцын осол гарсан юм. Тэр үед би Львов хотод оюутан байлаа. Ямар аюул болсныг сайн мэднэ. Энэ зураг бол аюулын голомтод ажилласан Зөвлөлтийн армийн машин текнихийг хэрхэн тэнд нь булшилж үлдээснийг харуулж байгаа юм" гэж бичжээ. Эх сурвалж: 2014.01.07. https://www.facebook.com/Elbegdorj.Tsakhia
-oOo-
2013.12.11.Эх сурвалж: 2013-12-11. http://www.medee.mn/main.php?eid=40986 Цөмийн Энергийн Газрын даргын мэдэгдэл
Манай нийгэмд айдас, эргэлзээ, хардлага төрүүлж буй цөмийн хог хаягдлын эсрэг бодлого, хууль, ерөнхийлөгчийн зарлиг байгааг цохон тэмдэглэмээр байна. Тиймээс Монгол Улсын нутаг дэвсгэрт гадаад улсын цөмийн хаягдал булшлах асуудал байхгүй гэдгийг хариуцлагатайгаар мэдэгдэж байна. Аливаа цуурхал, худлаа мэдээлэлд хууртахгvй байхыг иргэд, олон тvмэнд сэрэмжлvvлж байна.
Засгийн газрын
тохируулагч агентлаг Цөмийн энергийн газрын дарга бөгөөд Цөмийн болон
цацрагийн хяналтын Улсын ерөнхий байцаагч Н. Тэгшбаяр
-оОо-
Ишлэл "2013-12-19. Австралийн уран баяжуулах (шар нунтаг ялгах)
үйлдвэрлэл хүнд байдалд байна. Энэ салбарын зовлонгоос нэгмөсөн
ангижирвал дээр бус уу?
Нийтлэлч: Дэйв Свийни
"2013 оны 12 дугаар сарын 7-ны үүрээр Какаду үндэсний цэцэрлэгт хүрээлэнд байрлах Рэйнжэр ураны уурхайн хүдэр уусган баяжуулах шингэнтэй ёмкость саванд (цистернд) цууралт үүсчээ. Улмаар тэр хавийн ард иргэдийг нүүлгэн шилжүүлсэн ба цистерн цуурч, уусмал сад тавихад хамгаалалтын систем ажилласангүй" гэжээ. Дэлгэрэнгүйг дараах Эх сурвалжаас үзнэ үү: http://golomt.org/2014/01/02/australiatoendmininguranium/
Нийтлэлч: Дэйв Свийни
"2013 оны 12 дугаар сарын 7-ны үүрээр Какаду үндэсний цэцэрлэгт хүрээлэнд байрлах Рэйнжэр ураны уурхайн хүдэр уусган баяжуулах шингэнтэй ёмкость саванд (цистернд) цууралт үүсчээ. Улмаар тэр хавийн ард иргэдийг нүүлгэн шилжүүлсэн ба цистерн цуурч, уусмал сад тавихад хамгаалалтын систем ажилласангүй" гэжээ. Дэлгэрэнгүйг дараах Эх сурвалжаас үзнэ үү: http://golomt.org/2014/01/02/australiatoendmininguranium/
-oOo-
“БТКУС (HS):261210. Ураны хүдэр, баяжмал”-ын дэлхийн экспорт, импорт, үнийн мэдээнээс 2013.12.11-нд татан авч, 2011 оны болон 2012 оны мэдээ, үзүүлэлтийг шинэчлэв.
-оОо-
Юуны өмнө манайд хэрэгжиж буй холбогдох хууль, шийдвэрийн зарим заалтаас болон ураны хүдэр биетийн олборлолт, атомын цахилгаан станц, "цөмийн түлшний хаягдал, цөмийн хаягдал", "цацраг идэвхт хаягдал"-ын тухай зарим мэдээлэл"-ээс түүвэрлэн танилцуулъя:
“БТКУС (HS):261210. Ураны хүдэр, баяжмал”-ын дэлхийн экспорт, импорт, үнийн мэдээнээс 2013.12.11-нд татан авч, 2011 оны болон 2012 оны мэдээ, үзүүлэлтийг шинэчлэв.
-оОо-
Юуны өмнө манайд хэрэгжиж буй холбогдох хууль, шийдвэрийн зарим заалтаас болон ураны хүдэр биетийн олборлолт, атомын цахилгаан станц, "цөмийн түлшний хаягдал, цөмийн хаягдал", "цацраг идэвхт хаягдал"-ын тухай зарим мэдээлэл"-ээс түүвэрлэн танилцуулъя:
-НҮБ-ЫН ЕРӨНХИЙ АССАМБЛЕЙН 66 ДУГААР ЧУУЛГАНЫ ЕРӨНХИЙ ШҮҮМЖЛЭЛД МОНГОЛ УЛСЫН ЕРӨНХИЙЛӨГЧ Ц.ЭЛБЭГДОРЖИЙН ХЭЛСЭН ҮГ-нээс
"Монгол Улс олон улсад хүлээн зөвшөөрсөн цөмийн зэвсэггүй статусаа бататгахын төлөө цаашид ч ажиллах болно. Энэ зорилгын хүрээнд бид цөмийн зэвсэгтэй улс
гүрнүүдтэй зөвлөлдөж байна. Монгол Улсын нутаг дэвсгэрт цөмийн хог
хаягдлыг байршуулах асуудал байхгүй гэдгийг Ерөнхий Ассамблейн энэ
хүндтэй индрээс онцлон хэлэхийг хүсч байна. Ер нь энэ мэт асуудлыг
өнөөгийн ертөнцөд хүчээр шийдэх боломжгүйг бүгд ойлгох ёстой" гэжээ. Нью Йорк, 2011-09-21
2013.04.25. МУИС-ийн Профессор Г.Хүүхэнхүү. МОНГОЛ ДАХЬ ЦӨМИЙН ТЕХНОЛОГИЙН ҮҮСЭЛ, ХӨГЖИЛ, ИРЭЭДҮЙН ЧИГ ХАНДЛАГА. Эх сурвалж: http://news.gogo.mn/mr/121791 "Цөмийн технологи эртнээс нэвтэрч, эрчимтэй ашиглагдаж буй хоёр дахь
салбар бол эрүүл мэндийн байгууллага юм. 1961 онд Улаанбаатар хотод
Цацраг туяа эмнэлэг байгуулагдан хорт хавдрыг гамма-цацрагаар шарж
эмчлэх ажил эхэлсэн бөгөөд 1982 онд Хавдар судлалын үндэсний төв болон
өргөжсөн билээ. Тус төвийн Туяа эмчилгээний тасагт маш нарийн
ажиллагаатай электроны хурдасгуур хэмээх төхөөрөмж удахгүй авч
ашиглахаар бэлтгэл ажил хийгдэж байна" "...Цөмийн хаягдлыг манай улс гадаадаас хоёр хөрш орны нутаг дэвсгэр дээгүүр
мэдэгдэхгүйгээр, Олон улсын атомын энергийн агентлагийн хяналтгүйгээр
оруулж ирэх ямар ч боломж байхгүй гэдгийг мэдмээр л юм" гэжээ.
-оОо- 2013.01.04. Г.Уянга. "Уран олборлохыг бүр мөсөн зогсооё, дарга нар аа" гэжээ: http://www.olloo.mn/modules.php?name=News&file=article&sid=1219204
-oOo-
Эх сурвалж: 2012.12.28. www.shuud.mn "Өдгөө МУ-ын нутаг дэвсгэрт цөмийн материалын хууль бус хөдөлгөөнийг хянах зорилгоор 14 боомтод нийт 79 цацрагийн хяналтын монитор суурилуулан хэвийн ажиллаж байна" гэжээ.
-оОо-
Эх сурвалж: 2012.11.26. Уран олборлох нь унтаж байгаа галт уулыг сэргээсэнтэй адил
http://www.vip76.mn/content/15362 Нийтлэлч Д.Даарийжав, Өнөөдөр сонин,
-оОо-
2012.11.24. Ерөнхий сайд Н.Алтанхуяг энэ талаар “Засгийн газрын 2012-2016 оны үйл ажиллагааны
хөтөлбөрт цөмийн цахилгаан станц ашиглах талаар ямар нэг зорилт
тусгагдаагүй, стратегийн ач холбогдол бүхий цацраг идэвхт ашигт
малтмалыг зөвхөн шар нунтаг хүртэл боловсруулахаар заасан. Ер нь Монгол
Улсын цөмийн эрчим хүчний станц барьж байгуулах асуудлыг 5-8 жил,
түүнээс цааш хугацаагаар хойшлуулах нь зүйтэй гэж Засгийн газар үзэж
байна. Ийм хугацааны дараа тодорхой нөхцөл бүрдсэн тохиолдолд цөмийн
эрчим хүчний станц байгуулах асуудлыг шинжлэх ухааны үндэслэлтэй
судалгаан дээр боловсруулж, тухайн үедээ Үндэсний аюулгүй байдлын
зөвлөл, УИХ-аар хэлэлцүүлж шийдвэрлүүлэх нь зүйтэй” хэмээн байр сууриа
илэрхийллээ гэж Засгийн газрын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах албанаас мэдээллээ.
-оОо-Эх сурвалж: 2012.11.24. Цөмийн эрчим хүчний станц барихыг хойшлуулах нь зүйтэй гэв. http://www.montsame.mn/index.php?com=news&id=201211246
-oOo-
Эх сурвалж: 2012.11.23. Цацраг идэвхт ашигт малтмалын хайгуулд 37.6 тэрбумыг зарцуулжээ
http://www.medee.mn/main.php?eid=23512
-oOo-
Эх сурвалж. Шар нунтаг http://youtu.be/cvfSZ41zs2k
-oOo-
2012.11.02. Ерөнхий сайд Н.Алтанхуяг "...Цөмийн хаягдлыг Монголд булшлахгүй. Шар нунтгаас цааш нь боловсруулахгүй” гэсэн тодорхой заалтууд орсон". "...Манай Засгийн газрын хүрээнд атомын цахилгаан станц барихгүй, цөмийн энергийг ашиглахгүй гэдгийг баттай хэлж байна" гэжээ. Эх сурвалж: www.times.mn -ээс
http://www.shuud.mn/%D0%BD-%D0%B0%D0%BB%D1%82%D0%B0%D0%BD%D1%85%D1%83%D1%8F%D0%B3-%D1%86%D3%A9%D0%BC%D0%B8%D0%B9%D0%BD-%D1%85%D0%B0%D1%8F%D0%B3%D0%B4%D0%BB%D1%8B%D0%B3-%D0%BC%D0%BE%D0%BD%D0%B3%D0%BE%D0%BB%D0%B4-%D0%B1/
 |
Санал бодол №1211037752 Бүргэсэн :1111 төвд 2012.11.03. http://11-11.mn/ticket/1211037752/
-оОо-
Эх сурвалж: 2012.10.23. http://world.time.mn/content/20052.shtml
Монголын
эрх баригчид ирэх оны төсвийн төслөөсөө атомын цахилгаан станц (АЦС)
байгуулах хэсгийг албан ёсоор хассан тухай олон улсын хэвлэлүүд бичиж
байна. “Грийн пийс” сайтад уламжилснаар Монголын учир мэдэх хүмүүс ураныг одоо
ашиглах цаг нь биш гэдэгт санал нэгдээд байгаа аж. Учир нь тэдэнд олон
улсад хүлээн зөвшөөрөгдөх мэргэжилтэн болоод технологи байхгүй юм. Орчуулагч редактор Д.Түвшинтөр
-оОо- 2012.07.06.Эх сурвалж: http://cabinet.gov.mn/images/editor/files/NEGTGEL-1.pdf
МОНГОЛ УЛСЫН 2012-2017 ОНЫ ХӨРӨНГӨ ОРУУЛАЛТЫН ХӨТӨЛБӨР-т:
(Төсвийн ерөнхийлөн захирагч: Монгол Улсын Ерөнхий Сайд) Төлөвлөж буй:
1.Даланжаргалан суманд цацраг идэвхт хаягдлыг
хадгалах, боловсруулах, булшлах байгууламж
барих /Дорноговь/ Хувийн хөрөнгө 2013-2014
2.Мардай тосгонд цацраг идэвхт хаягдлыг
хадгалах, боловсруулах, булшлах байгууламж
барих /Дорнод/ Хувийн хөрөнгө 2014-2015
3.Цацраг идэвхит ашигт малтмалыг хадгалах,
булшлах байгууламж болон радиохимийн
лаборатори /Алдартолгой/ Улсын төсөв 2014-2015 гэжээ.
-oOo-
Ураны хүдэр, баяжмалын дэлхийн
экспортын мэдээнээс
Олон улсын худалдааны төвийн мэдээний нэгдсэн сангаас түгээсэн шууд ба шууд бус /толь/ мэдээг 2013.12.11-нд дахин үзэхэд 2011 оны нэгтгэсэн мэдээ, үзүүлэлтийн хэмжээ бага зэрэг өөрчлөгдсөн ажээ. Энэ нь зарим улс орны 2010, 2011, 2012 оны шууд мэдээг хүлээн авсан хугацаанаас болон зарим орны шууд бус /толь/ мэдээнээс хамааралтай ажээ. Тухайлбал:
- "2008-2012 оны хооронд ураны хүдэр, баяжмалын дэлхийн экспортын жилийн өөрчлөлт (Annual growth in value between 2008-2012) нь үнийн дүнгээрээ 6%-иар, биет хэмжээгээр 18%-иар тус тус буурчээ. 2012 онд өмнөх оныхоос үнийн дүн нь 1.17%, тоо хэмжээ нь 43.09%-иар тус тус нэмэгджээ.
- "2007-2011 оны хооронд ураны хүдэр, баяжмалын дэлхийн экспортын жилийн өөрчлөлт (Annual growth in value between 2007-2011) нь үнийн дүнгээрээ 4%-иар, биет хэмжээгээр 52%-иар тус тус буурчээ.
- 2012 ба 2011оны урьдчилсан гүйцэтгэлээр ураны хүдэр, баяжмалын нийт экспортын үнийн дүнд Нигери 46.8% ба 47.6%, Намиби 43.1% ба 43.8%, Маливи 9.1% ба 8.6%-ийг тус тус эзэлжээ.
- Нигери 2013 оны эхний зургаан сард 2,810,655.0 килограмм ураны хүдэр, баяжмалыг экспортод гаргажээ. Экспортын дундаж үнэ нь нэг килограмм тутамдаа 2013 оны 1 дүгээр улиралд 92 америк доллар, 2013 оны 2 дугаар улиралд 98 америк доллар байжээ.
- Олон улсын худалдааны төв (ОУХТ)-д мэдээгээ өгсөн орнуудын ураны хүдэр, баяжмалын нийт экспорт /цаашид дэлхийн экспорт гэе/-ын хэмжээ нь урьдчилсан байдлаар 2012 онд 1,422,608 мянган америк доллар буюу 16,288 тонн, 2011онд 1,406,101 мянган америк доллар буюу 11,383 тонн, 2010 онд 1,107,273 америк доллар буюу 12,337 тонн болжээ (Жич: 2012 оны 6-р сард нэгтгэсэн мэдээнээс нь өөрчлөгджээ. Бас 2013 онд өөрчлөлт орж магадгүй).
- Нэг тоннынх нь экспортын статистикийн дундаж үнэ 2012 онд 87,341 америк даллар, 2011 онд 123,526 америк доллар, 2010 онд 89,752 америк доллар байжээ (1).
Ураны хүдэр, баяжмалын экспортын 2002-2009 оны мэдээнээс авч үзье. Үүнд:
2002-2009 оны экспортынх нь чиг хандлага (Зураг-1)-ыг үзнэ үү. Тухайлбал, Е2002-2009=30699е0.196*t тэгшитгэлийг ашиглан тооцоолоход, 2002-2009 оны хооронд ураны хүдэр, баяжмалын дэлхийн экспорт үнийн дүнгээрээ дунджаар 21.65%-иар өсч байв. Гэвч
2009 онд тухайн экспортын үнийн дүнгийн 50%-ийг Австрали, 26%-ийг Намиби, 22.7%-ийг Нигер, үлдэх хувийг Малави (Malawi), Канад, Төв болон Өмнөд Африкийн БНУ зэрэг улс эзэлж байна (1). “Сүүлийн 10 гаруй жилийн байдлаар Канад, Австрали, Казахстан, Нигер, ОХУ, Намиби, Узбек, АНУ зэрэг 8 орон шар нунтгийн нийт үйлдвэрлэлийн 90 орчим хувийг тогтмол үйлдвэрлэж байна. Ураны олборлолтын 60 шахам хувийг Канад, Австрали, Казахстан улсууд олборлодог ба дэлхийн ураны нөөц баялгийн 46% нь эдгээр улсад ногддог” (3) гэжээ.
-оОо-
-оОо-
Ураны үдэр, баяжмалыг импортлогч орнуудын
буюу дэлхийн импортын мэдээнээс (1).
Импортлогч АНУ
АНУ-ын ураны хүдэр, баяжмалын импортын хэмжээг үзвэл, 2011 онд 714,922 мянган америк доллар болов. АНУ-ын ураны хүдэр, баяжмалын 2010 оны импортын байдал (Зураг 2)-ыг үзнэ үү.
АНУ 2013 оны нэгдүгээр улиралд 874,956, хоёрдугаар улиралд 1,771,090, гуравдугаар улиралд 1,111,487 килограмм ураны хүдэр, баяжмалыг импортоор авчээ.
АНУ 2012 онд 4,367 тонныг импортоор авчээ. (List of supplying markets for a product imported by United States of America. Product : 261210 Uranium ores and concentrates).
АНУ 2012 онд 4,367 тонныг импортоор авчээ. (List of supplying markets for a product imported by United States of America. Product : 261210 Uranium ores and concentrates).
2003-2012 оны мэдээгээр:
-Ураны хүдэр, баяжмалын дэлхийн импортын жилийн өсөлт нь 2008-2012 оны хооронд үнийн дүнгээрээ 6%-ийн, биет хэмжээгээр 19%-ийн хурдтай тус тус буурчээ
-2006-2010 онд биет хэмжээгээр 7%-ийн хурдтай өсч байв.
-Ураны хүдэр, баяжмалын дэлхийн импортын жилийн өсөлт нь 2003-2007 оны хооронд үнийн дүнгээрээ 32%, биет хэмжээгээр 9%-тай, 2006-2010 онд биет хэмжээгээр 7%-тай байв.
-ОУХТ-ийн цуглуулсан импортлогч 14 орны шууд болон толь мэдээгээр, ураны хүдэр, баяжмалын дэлхийн импорт 2005-2009 оны хооронд үнийн дүнгээр 40%, биет хэмжээгээр 25% хувиар тус тус өссөн.
-оОо-
Социализмын үеийн Монголын ураны хүдрийн экспортын тухайд
Монголоос ЗХУ (одоогийн ОХУ) ураны хүдэр олборлон авч байсан билээ. Зөвхөн Дорнод орд дахь 2В биетээс л гэхэд... 400 мянга орчим тонн уран олборлосон. Харин манай улсад тонн тутамдаа таван рублийн төлбөр төлж байжээ” (Эх сурвалж:8).
-оОо-
Импортолсон ураны хүдэр, баяжмалын дундаж үнэ
 |
Урьдчилсан дүнгээр (1), АНУ-ын худалдан авсан нэг килограмм ураны хүдэр, баяжмалын импортын статистикийн дундаж үнэ:
-2013 оны 1, 2, 3 дугаар улиралд $112, $95, $90 америк доллар байв.
-2012 онд 113.251 америк доллар байв.
-2011 онд 128.099 америк доллар байв.
-2011 оны 1, 2, 3 дугаар улиралд 108; 146; 143 америк доллар байсан.
-2012 оны 1, 2, 3 дүгээр улиралд 113; 106; 120 америк доллар болжээ. Үүнээс:
-2012 оны 2-p, 9-р сарын дундаж үнэ нь 115; 124 америк доллар болжээ.
-2013 оны 1, 2, 3 дугаар улиралд $112, $95, $90 америк доллар байв.
-2012 онд 113.251 америк доллар байв.
-2011 онд 128.099 америк доллар байв.
-2011 оны 1, 2, 3 дугаар улиралд 108; 146; 143 америк доллар байсан.
-2012 оны 1, 2, 3 дүгээр улиралд 113; 106; 120 америк доллар болжээ. Үүнээс:
-2012 оны 2-p, 9-р сарын дундаж үнэ нь 115; 124 америк доллар болжээ.
Суурь-2012 оны 9-р сард 100 гэвэл, түүний импортын үнийн индекс нь:
-2013 оны 7-р сард 79,
-2013 оны 8-р сард 68,
-2013 оны 9-р сард 61 болжээ.
-2013 оны 7-р сард 79,
-2013 оны 8-р сард 68,
-2013 оны 9-р сард 61 болжээ.
2007-2012 оны мэдээгээр:
Урьдчилсан дүнгээр (1), 2007-2009 оны хооронд нэг тонн ураны хүдэр, баяжмалын импортын дэлхийн дундаж үнэ 14.2%-иар өсч байв. Өмнөх онтой нь харьцуулахад АНУ-ын хувьд түүний импортын дундаж үнэ (Зураг-3) 2009 онд 27.95%-иар өссөн бол 2010 онд 4.1%-иар буурч, 2011 онд 43.2%-иар өсч байжээ. 2012 онд 11.6% буурчээ.
АНУ-ын худалдан авсан нэг тонн ураны хүдэр, баяжмалын сар, улирлын импортын үнийн индекс (index on imported unit values)-ийн 2009-2010 онуудын чиг хандлагыг сонирхож үзье:
АНУ-ын худалдан авсан нэг тонн ураны хүдэр, баяжмалын сар, улирлын импортын үнийн индекс (index on imported unit values)-ийн 2009-2010 онуудын чиг хандлагыг сонирхож үзье:
Суурь-2009 оны 4 дүгээр сард 100 гэвэл, түүний импортын үнийн индекс
нь 2010 оны 10 дугаар сард 75 болж, 2010 оны 12 дугаар сард 132 хүрчээ
(1). Гэвч суурь-2009 оны 4 дүгээр улиралтай харьцуулахад 2010 оны I-ээс
IV улирал хүртэлх хугацаанд түүний үнийн индексийн төвшин 107-оос 90
болж доошлох хандлагатай байжээ. /Хүснэгтээр авч үзэж болно/.
Суурь-2010 оны 1 дүгээр сард 100 гэвэл, түүний импортын үнийн индекс нь
2011 оны 7-оос 11-р сард 164; 151; 159; 120; 127 болж байжээ.
Суурь-2010 оны 1 дүгээр улиралд 100% гээд харьцуулахад, 2011оны I-ээс IV улирал
хүртэлх хугацаанд түүний үнийн индексийн төвшин 114-ээс 150 болж өгсөх
хандлагатай байсан билээ.
Өмнөх онтой нь харьцуулахад Австралийн ураны хүдэр, баяжмалын экспортын дундаж үнэ (Зураг 4) нь 2008 онд 10.45%-иар буурч байснаа 2009 онд 49.8%-иар өсч байв.
Манай холбогдох хууль, шийдвэрийн зарим заалтын хэрэгжилтийн явцын мэдээ баримтаас:
• Х.Наранхүү “Монголд одоо ураны чиглэлээр гадаадын 5-6 компани ажиллаж байгаа. Нэлээд их хэмжээний хайгуул хийсэн. Ашигт малтмалын нєєцийн комисс хайгуулын ажлыг нь баталгаажуулсан. Ураны, цємийн чиглэлийг эрхэлсэн агентлаг байгуулах шаардлагатай... Цацраг идэвхит бодис, атомын эрчим хvч, ураны асуудлаар багц хуулийн тєсєл боловсруулж...Vндэсний аюулгvй байдлын зєвлєлд оруулсан. …Уран бол онцгой ашигт малтмал учраас тєрийн оролцоо ч онцгой байх нь дамжиггvй” гэжээ (6).
• Цөмийн энергийн комисс 1962 оноос, Засгийн газрын тохируулагч агентлаг-Цөмийн энергийн газар 2008 онд байгуулагдан үйл ажиллагаагаа явуулж байна.
• Цөмийн энергийн тухай Монгол улсын хууль 2009 онд батлагдав. Энэ хуулийн дагуу: 5.2.Улсын төсвийн хөрөнгөөр хайгуул хийж нөөцийг нь тогтоосон цацраг идэвхт ашигт малтмалын ордыг бусадтай хамтран ашиглах тохиолдолд түүнтэй хамтран байгуулах компанийн хувьцааны 51-ээс доошгүй хувийг төр үнэ төлбөргүй, шууд эзэмшинэ. 5.3.Улсын төсвийн хөрөнгийн оролцоогүйгээр хайгуулын ажил хийж нөөцийг нь тогтоон, улсын нэгдсэн бүртгэлд бүртгэсэн орд газарт цацраг идэвхт ашигт малтмалын ашиглалтын тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч компанийн хувьцааны 34-өөс доошгүй хувийг төр үнэ төлбөргүй, шууд эзэмшинэ.
• Монгол улсын Их хурлын 2009 оны 45 дугаар тогтоолоор "Монгол Улсын төрөөс цацраг идэвхт ашигт малтмал болон цөмийн энергийн талаар баримтлах бодлого"-ыг баталжээ. Энэ бодлогын 1.1-д “зорилт нь цацраг идэвхт ашигт малтмалын нөөц баялгаа гүнзгийрүүлэн судлах, түүнийг энхийн зорилгоор олборлогч, боловсруулагч, экспортлогч тэргүүлэгч орны нэг болох, улмаар цөмийн энергийг эдийн засаг, нийгмийн салбарт өргөн хүрээнд ашиглах, хүний эрүүл мэндэд аюулгүй, экологийн хувьд цэвэр байгаль орчинд ээлтэй технологиор цөмийн эрчим хүч үйлдвэрлэхэд оршино” гэж заажээ.
• “Ураны ордоо ашиглан уран баяжуулах, цаашилбал эрчим хүч гарган авах нөхцөл боломжийг судлах ...чиглэлээр ажиллахыг чухалчилж байна. Дээрх чиглэлээр ....хөрөнгө оруулагчид ажиллах боломжтой”(5).
• Цацраг идэвхт ашигт малтмалын тусгай зєвшєєрлvvдийг шинэчлэн бvртгэсэн байдлаас vзэхэд гадаадын 100 хувь хєрєнгє оруулалттай аж ахуйн нэгж 95 хувийг, хамтарсан болон Монголын хєрєнгє оруулалттай аж ахуйн нэгж 5 хувийг тус тус эзэлж байна (7).
• “Ураны баяжмал гаргах туршилтыг Дундговьд "Говь гурван сайхан" АНУ-ын хөрөнгө оруулалттай компани хийсэн. Мардайн Гурван булагийн орд газар лизенцтэй "Эмээлт майнз" уран олборлох үйлдвэрээ барихад бэ¬лэн болчихсон” (4) гэжээ.
Зарим нийтлэлийн мэдээнээс:
1.Даланжаргалан суманд цацраг идэвхт хаягдлыг
хадгалах, боловсруулах, булшлах байгууламж
барих /Дорноговь/ Хувийн хөрөнгө 2013-2014
2.Мардай тосгонд цацраг идэвхт хаягдлыг
хадгалах, боловсруулах, булшлах байгууламж
барих /Дорнод/ Хувийн хөрөнгө 2014-2015
3.Цацраг идэвхит ашигт малтмалыг хадгалах,
булшлах байгууламж болон радиохимийн
лаборатори /Алдартолгой/ Улсын төсөв 2014-2015 гэжээ.
-оОо-
2012.06.25. Эх сурвалж: Цөмийн энергийн газрын даргын үүргийг түр орлон гүйцэтгэгч Г.Манлайжав: "Ийм мэдэгдэл хийж байгаа нь үнэхээр хариуцлагагүй явдал" гэжээ http://news.gogo.mn/r/107254
"...Цөмийн хаягдал булшлах гэрээ хэлцэл хийсэн, бараг булшилчихсан гэх зэргээр огт үндэслэлгүй гүтгэлэгийн шинж чанартай мэдээ мэдээллийг хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр их мэдээлэх болж, энэ нь сонгуулийн сурталчилгаатай зэрэгцүүлэн улс төржүүлэх хандлага л болов уу.
Үнэхээр Монгол улсыг төлөөлж Амеркад суугаа элчин сайд гэрээ хийхэд байсан юм бол яагаад өнөөдрийг хүртэл манай агентлаг, цөмийн энергийн газар нь мэдэхгүй байх билээ. Гадаад харилцааны сайд нь хүртэл мэдэхгүй гэрээ хэлэлцээр гэж байж болох уу. Ийм мэдээлэл дунд иргэд төөрөгдөж гүйцлээ.
Монгол улсын байнгын үйл ажиллагаатай, олон улсын чанартай ихэнх боомтод цацраг идэвхт бодисыг илрүүлэх багаж ажиллаж байгаа болохоор улсын хилээр төмөр замаар юм уу, машинаар оруулж ирж чадахгүй. Онгоцоор авчраад хөдөө буулгаад булшихсан байх гэж С.Энхбат дарга хэвлэлд ярилцлага өгөхдөө хэлсэн байсан. Нисэх онгоцны буудал өөрөө хилийн зурвасдаа ордог. Үүнд мэдээж хяналт тавьж байна. Техникийн хувьд, эрх зүйн хувьд бололцоогүй асуудлыг нисэх онгоцоор авчраад улсын хилийг нэвтэрч ороод булшихаад эргээд ниснэ гэдэг байх боломжгүй явдал.Ийм мэдэгдэл хийж байгаа нь үнэхээр хариуцлагагүй явдал. Хөрш орнууд маань ч бас хатуу хяналттай, цөмийн гүрнүүд" гэжээ.
-oOo-
2012.06.23. Эх сурвалж:С.Энхбат "Д.Зоригт сайд цөмийн хаягдал булшлах талаар хэлэлцээр хийсэн" гэжээ. http://www.medee.mn/main.php?eid=15971
http://www.dailynews.mn/?vfile=7&vmet_id=29802&vmet_main=11011
-оОо-
2012.06.17.
Эх сурвалж:2012.11.15. http://www.investmentu.com/2012/November/uranium-mining-forecast-2013-and-beyond.html ба http://www.investmentu.com/investing-topics/nyse-ccj
-оОо-
2012.07.06. Эх сурвалж: http://cabinet.gov.mn/images/editor/files/NEGTGEL-1.pdf
-оОо-
2012.07.06. Эх сурвалж: http://cabinet.gov.mn/images/editor/files/NEGTGEL-1.pdf
МОНГОЛ УЛСЫН 2012-2017 ОНЫ ХӨРӨНГӨ ОРУУЛАЛТЫН ХӨТӨЛБӨР-т:
(Төсвийн ерөнхийлөн захирагч: Монгол Улсын Ерөнхий Сайд) Төлөвлөж буй:1.Даланжаргалан суманд цацраг идэвхт хаягдлыг
хадгалах, боловсруулах, булшлах байгууламж
барих /Дорноговь/ Хувийн хөрөнгө 2013-2014
2.Мардай тосгонд цацраг идэвхт хаягдлыг
хадгалах, боловсруулах, булшлах байгууламж
барих /Дорнод/ Хувийн хөрөнгө 2014-2015
3.Цацраг идэвхит ашигт малтмалыг хадгалах,
булшлах байгууламж болон радиохимийн
лаборатори /Алдартолгой/ Улсын төсөв 2014-2015 гэжээ.
-оОо-
2012.06.25. Эх сурвалж: Цөмийн энергийн газрын даргын үүргийг түр орлон гүйцэтгэгч Г.Манлайжав: "Ийм мэдэгдэл хийж байгаа нь үнэхээр хариуцлагагүй явдал" гэжээ http://news.gogo.mn/r/107254
"...Цөмийн хаягдал булшлах гэрээ хэлцэл хийсэн, бараг булшилчихсан гэх зэргээр огт үндэслэлгүй гүтгэлэгийн шинж чанартай мэдээ мэдээллийг хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр их мэдээлэх болж, энэ нь сонгуулийн сурталчилгаатай зэрэгцүүлэн улс төржүүлэх хандлага л болов уу.
Үнэхээр Монгол улсыг төлөөлж Амеркад суугаа элчин сайд гэрээ хийхэд байсан юм бол яагаад өнөөдрийг хүртэл манай агентлаг, цөмийн энергийн газар нь мэдэхгүй байх билээ. Гадаад харилцааны сайд нь хүртэл мэдэхгүй гэрээ хэлэлцээр гэж байж болох уу. Ийм мэдээлэл дунд иргэд төөрөгдөж гүйцлээ.
Монгол улсын байнгын үйл ажиллагаатай, олон улсын чанартай ихэнх боомтод цацраг идэвхт бодисыг илрүүлэх багаж ажиллаж байгаа болохоор улсын хилээр төмөр замаар юм уу, машинаар оруулж ирж чадахгүй. Онгоцоор авчраад хөдөө буулгаад булшихсан байх гэж С.Энхбат дарга хэвлэлд ярилцлага өгөхдөө хэлсэн байсан. Нисэх онгоцны буудал өөрөө хилийн зурвасдаа ордог. Үүнд мэдээж хяналт тавьж байна. Техникийн хувьд, эрх зүйн хувьд бололцоогүй асуудлыг нисэх онгоцоор авчраад улсын хилийг нэвтэрч ороод булшихаад эргээд ниснэ гэдэг байх боломжгүй явдал.Ийм мэдэгдэл хийж байгаа нь үнэхээр хариуцлагагүй явдал. Хөрш орнууд маань ч бас хатуу хяналттай, цөмийн гүрнүүд" гэжээ.
-oOo-
2012.06.23. Эх сурвалж:С.Энхбат "Д.Зоригт сайд цөмийн хаягдал булшлах талаар хэлэлцээр хийсэн" гэжээ. http://www.medee.mn/main.php?eid=15971
...."Намайг хууль бус лицензийн наймаачин гэж
баалах боллоо. Үнэн хэрэгтээ цөмийн энергийн лиценз 150 дотор л
хэлбэлздэг юм. Үүнийг ямар ч хүн хараад хууль бусаар олгож уу, хуулийн
дагуу олгож уу гэдгийг ойлгож болохоор байдаг. Ердөө л бүх журмынх нь
дагуу өгсөн лицензүүд байгаа. Харин энд нэг зүйлийг цухас дурьдахад
хүний тушаалаар өгсөн лицензүүд бас бий. Тэрний хариуцлагыг би хүлээхгүй.
-Та хүний тушаалаар өгсөн гэж хэллээ. Шууд нэр усыг нь зарлаж чадах уу?
-Ерөнхий сайд С.Батболдын тушаалаар
гурван лицензийг Mongolian Uranium Resource(Монголын Ураны Эх сурвалж)
гэдэг компанид олгосон байгаа. Ерөнхий сайдын тушаалыг биелүүлсэн хүн
шүү дээ уг нь. Гэтэл Ерөнхий сайдын зүгээс намайг буруутгаад байдаг. Энэ
шударга ёс уу?
-Цөмийн хог хаягдлыг Монголд булшлах яриа хэлэлцээ явагдсан нь үнэн юм уу? Та энэ асуудал дээр ямар байр суурьтай байсан бэ?
-Энэ талаар үнэн худал нь мэдэгдэхгүй
зүйл их бичиж байгаа. Энэ тухай хөөцөлдөж явсан улсууд өөрийгөө
цайруулах, өөрийн хийсэн бузар нүглээ халхлах саармагжуулсан пиарыг
цацаж байна. Чин үнэндээ хэлэхэд Ерөнхий сайд С.Батболдын үед л цөмийн
хог хаягдлыг Монголд булшлах талаар гадагшаа ярьж эхэлсэн юм шүү дээ.
Тэд үе үеийн Ерөнхий сайд нар энэ асуудлаар ярьж байсан хэмээн
саармагжуулдаг. Тэр ч бүү хэл цөмийн салбарыг үүсгэн байгуулсан миний
эцэг академич Содномыг хүртэл үүнийг дэмжиж байсан маягтай ярьж байна.
Миний эцэг цөмийн хог хаягдлыг Монголд булшлахын эсрэг тууштай зогсож
байсан. Би 1990–ээд оны эхээр цөмийн хаягдлыг Монголд булшлах нь
ашигтай юм байна гэж хэлээд аавдаа зад загнуулж байлаа. “Чи миний
хүүхэд, гэтэл төрсөн эх орноо хогийн сав болгох гэж байна” гэж
загнуулснаар аавынхаа захиасын дагуу үүний эсрэг тууштай зогсож байгаа.
Харин өнөөдөр С.Батболд Ерөнхий сайд болсноос хойш манай цөмийн энергийн
газрын төрийн байгууллага болон төрийн бус байгууллагуудыг бусниулсан.
- Үнэхээр тийм хэлэлцээ болсон юм уу? Тэгвэл хэн хийсэн байж таарах вэ?
-Газар шороо багатай улс орнууд
цөмийн хаягдлаа хийх газар байхгүй учраас дэлхийн улсуудад хандаж
байдаг. Манай хүмүүс үүнийг хүлээн авч өөрсдөө санал болгож явсан нь
харамсалтай. 2010 оны 3 дугаар сард Францд цөмийн асуудлаар олон улсын
хэмжээний том хурал болсон юм. Тэр хуралд оролцоод явж байхад АНУ-ын DIO
гэдэг байгууллаг буюу Эрчим хүчний яамных нь орлогч надтай уулзсан.
Тэрээр танайд MNI буюу Mongolian Nuclear Initiative гэдэг төрийн
байгууллагыг төлөөлж хүн ирж уулзсан гэж хэлсэн. Энэ байгууллагаас
Монголд цөмийн хаягдал байршуулах санал ирсэн, та нар бэлэн үү гэж
надаас асуусан. Би шууд л эсэргүүцсэн. Энэ яриа болсны дараа их олон
хэлэлцээрүүд явагдсан. Гэхдээ энэ хэлэлцээрүүдийг манай байгууллага
хийгээгүй. Шууд хэлэхэд ЭБЭХ-ний сайд Д.Зоригт энэ хэсгийг ахлаж Япон,
Америктай хэлэлцээрүүд хийсэн байдаг. Цөмийн хог хаягдал Монголд булшлах
хэлэлцээг гардан хийсэн Д.Зоригт өнөөдөр УИХ-д нэр дэвшээд шударга
үнэний дүрд тоглоод явж байна шүү дээ. Энэ хүмүүс бол зөвхөн мөнгөнд
улайрч байна. Монгол Улсын эрх ашгийн төлөө бус замаас нь хувь хүртэж
халаасаа зузаалах гэсэн явцуу сонирхолд автаж байгаа юм.
-Д.Зоригт сайдыг энэ хэлэлцээрийг хийсэн гэж яаж батлах вэ?
- Баталж болно. Д.Зоригт сайдыг АНУ-д
очоод хэлэлцээр хийж байхад нь дэргэд нь элчин сайд Бэхбат сууж л байсан
шүү дээ. Элчин сайдын яамны н.Ариунаа гэж хүүхэн байсан. Одоо энэ
Д.Зоригт сайдын зөвлөх хийгээд байгаа н.Ундраа нар байлцсан. Үүнийг
тусгай албад сонирхох л хэрэгтэй. MNI буюу Mongolian National Initiative
байгууллагыг төлөөлж Ундраа явсан байдаг юм. Ундраагийн ард хэн байна
вэ гэхээр Д.Зоригт сайд байна. Д.Зоригт сайдын ард Ерөнхий сайд
С.Батболд байна. Ерөнхий сайдын ард Монгол Ардын Нам байгаа. Би уг нь
энэ намын гишүүн байсан хүн. Төрийн албаны хуулийн дагуу намаасаа
түдгэлзсэн. Харамсалтай нь манай намын хүмүүс ийм заваан юм хийгээд
байгаа юм...." гэжээ.
-oOo-
Эх сурвалж: Т.ЦОГТ-ЭРДЭНЭ Томчуулын наймаа буюу ураны тусгай зөвшөөрөл http://www.dailynews.mn/?vfile=7&vmet_id=29802&vmet_main=11011
-оОо-
2012.06.17.
 |
| 2012.06.17-нд дээр дурьдсан эх үүсвэрээс авсан зураг |
2012.4.27. Эх сурвалж: О.Ариунбилэг.
Цацраг идэвхт ашигт малтмалын тусгай зөвшөөрлийг ямар компаниуд эзэмшдэг вэ? http://news.gogo.mn/r/104341
-оОо-
2012.04.06. Эх сурвалж: Ө.Нараа. Атомын цахилгаан станц байгуулна гэдэг чөтгөрийн галаар наадаж байгаа хэрэг. http://news.gogo.mn/r/103188
"УИХ-ын хаврын чуулган өчигдөр /2012.04.05/ эхлэх үеэр Байгаль орчныг хамгаалах төрийн бус байгууллагынхан Төрийн ордны баруун, зүүн хаалгыг хааж энэ удаагийн чуулганаар "Цөмийн энерги ашиглах, АЦС барих бүх хууль дүрмийг цуцал, урт нэртэй хуулийг хэрэгжүүл" гэх мэт шаардлагыг тавилаа" гэжээ.
-оОо-
2012.03.23.МОНГОЛД ЦӨМИЙН ХАЯГДАЛ БУЛШЛАХ ГУРВАН ГАЗРЫГ СОНГООД БАЙЖЭЭ
....Цөмийн эрчим хүч, АЦС-ыг дагалдсан “шүдний өвчин” болох цөмийн хог хаягдлын асуудлыг хөндсөөр ирсэн Айкавагийн өгүүллийг бүрэн эхээр нь япон хэлнээс орчуулж та бүхэнд хүргэж байна:
-оОо-
2012.03.21.Germany Set to Invest $260 Billion in a Renewable Revolution
That means a political decision following the Fukushima Daiichi disaster one year ago ends up costing the average German citizen even more to secure what is already among the most expensive electricity in the world. Germany does have shale gas.
But the furor over nuclear power is paralleled with a similar environmental concern regarding the dangers of fracking, a process of pumping water and chemicals under high-pressure to break open the rock and free the gas.
There are now four U.S. examples of seismic anomalies resulting from the combination of fracking and deep horizontal drilling.
-oOo-
2012.03.09. Зуу ч наслахгүй байж зуун мянган жилийн гай зовлон авчруузай! "...Өнөөдөр АЦС нь нэн ялангуяа бага насны хүүхдэд хорт хавдар үүсгэдэг нь судалгаагаар нотлогдсон (2). Уран олборлоход хорт радон хий, үхлийн тоосонцор дэгдэж, уурхайчид, орон нутгийн хүмүүсийг өвчлүүлдэг. Монголд уран олборлож буй Францын Арева гэгч компани нь ураныг газар дор хүчлээр уусган авч байгаа. Энэ арга нь асар их ус ашигладаг төдийгүй газрын гүний усыг хордуулах аюултай тул Австрали улс татгалзсан билээ (3).
 |
| Эх сурвалж: 2012.04.27. http://news.gogo.mn/r/104341 |
-оОо-
2012.04.06. Эх сурвалж: Ө.Нараа. Атомын цахилгаан станц байгуулна гэдэг чөтгөрийн галаар наадаж байгаа хэрэг. http://news.gogo.mn/r/103188
"УИХ-ын хаврын чуулган өчигдөр /2012.04.05/ эхлэх үеэр Байгаль орчныг хамгаалах төрийн бус байгууллагынхан Төрийн ордны баруун, зүүн хаалгыг хааж энэ удаагийн чуулганаар "Цөмийн энерги ашиглах, АЦС барих бүх хууль дүрмийг цуцал, урт нэртэй хуулийг хэрэгжүүл" гэх мэт шаардлагыг тавилаа" гэжээ.
-оОо-
2012.03.23.МОНГОЛД ЦӨМИЙН ХАЯГДАЛ БУЛШЛАХ ГУРВАН ГАЗРЫГ СОНГООД БАЙЖЭЭ
....Цөмийн эрчим хүч, АЦС-ыг дагалдсан “шүдний өвчин” болох цөмийн хог хаягдлын асуудлыг хөндсөөр ирсэн Айкавагийн өгүүллийг бүрэн эхээр нь япон хэлнээс орчуулж та бүхэнд хүргэж байна:
"....Дөрөвдүгээр сарын 22- ны өдөр, Монголын
нийслэл Улаанбаатарт буулаа. Нэгэн кафегийн тусгай өрөөнд уулзсан хүн
бол Монголын ГХЯ-ны тусгай үүрэгт Элчин сайд асан А.Ундраа байлаа.
Ярилцлага маань гүнзгийрээд ирэхийн алдад тохиролцсон ёсоор монгол
орчуулагчийг өрөөнөөс гарахыг хүссэн юм. Би ч дуу хураагуураа унтраав.
Англиар ярилцаж эхлэнгүүт А.Унд раа ч биеэ барилгүй, байдал янз нь
өөрчлөгдөөд эхэллээ. Хэлэлцээний үүх түүх, зорилго, цөмийн хог хаягдлыг
устгах байгууламж барихаар төлөвлөж буй газрыг хүртэл хэлж, яриа
өрнөлөө. Хоёр цаг гаруй ярилцсан ярианы төгсгөлд тэрбээр “Австралид ч
ийм төлөвлөгөө хийх гэж байгаа гэж сонссон, ямар ч мэдээлэл байж болно,
та дуулснаа надад хэлж байгаарай” гэж хүссэн юм.... Ярилцлага авсныхаа дараа Монголын Засгийн
газраас уг байгууламжийг барихаар төлөвлөж буй гурван газрыг газар дээр
нь очиж үзэх боллоо. Уг байгууламжийг барихаар зөвшөөрөх юм бол Америк,
Япон улс хариуд нь цөмийн эрчим хүчний технологийг Монголд нийлүүлэх
аж... Улаанбаатар хотоос зүүн өмнө зүг тийш 200 гаруй км давхисны
эцэст цэргийн нисэх хүчний бааз байсан газарт очсон ба ерөөс гурван
газар гурвуулаа усгүй хуурай нутаг байсан билээ. АЦС-ын реакторын
хөргүүрийн системд ус зайлшгүй хэрэгтэй тул усны эх булаг тэр хавийн
газарт байх янз алга. Газрын зураг дээр тэмдэглээстэй байсан нуур нь аль
хэдийнэ ширгэсэн байв. Усгүй газар АЦС барих тухай ойлголт байхгүй
гэдэг нь мэргэжилтнүүдийн хувьд мэдээжийн асуудал билээ. Хачирхан байж
Монголын цөмийн эрчим хүчний мэргэжилтнээс хэд дахин асуусан ч
“ОУЦЭХА-ийн шаардлагыг хангасан газар даа” гэхээс өөрийг хэлсэнгүй.
Монголын талаар сайн мэддэг Японы ЭЗАҮЯ-ны мэргэжилтэн танил маань
“Монголчууд чадварлаг улс, гэхдээ цөмийн эрчим хүчний талаарх мэдлэг
жаахан тийм дээ” гэж байсан нь санаанд буулаа.
....Монгол Улс одоогоор
уран олзворлохоор дөнгөж гараа хүргэж эхэлж байгаа, АЦС-ын сөрөг талыг
тэр бүр мэдэхгүй, тэр байтугай ард иргэддээ юуг ч тайлбарлалгүйгээр
цөмийн хог хаягдлыг, бүүр бусдын аюултай хог хаягдлыг авна гэдэг байж
боломгүй зүйл гэж мэдэрч байлаа. Монголд байхдаа “Нэг өдрийнхөө цалинг
Японд” хэмээн олон хүн мөнгө хандивлаж байгааг сонсож мэдэв. Оюутан
байхдаа очиж байсан Мияаги мужийн гамшигт нэрвэгдэгсдийг урихаар зэхэж
байгаа сайн санаат хүмүүстэй ч уулзахаар очлоо. Монгол хүний халуун
дулаан сэтгэлд талархаж, нулимс асгаруулахад орчуулагч маань “Та уйлхай
юм аа” гэж байв. Тэрхүү нууц хэлэлцээг хийхээр хөөцөлдөж буй Япон хэмээх
улсын иргэн хүний хувьд надад үнэхээрийн ичгүүртэй санагдаж байсан
билээ.
ХОЙЧ ҮЕИЙН ӨМНӨ ХҮЛЭЭХ ХАРИУЦЛАГА ХҮНД
“Фүкүшима-1” АЦС-ын цө- мийн ослын дараа
АЦС хэрэгтэй юү, үгүй юү гэх яриа ихэд идэвхжсэн билээ. АЦС-ын үйл
ажиллагааг зогсоохоос эхлээд Японы эрчим хүч, эдийн засаг, аж
үйлдвэрлэл, аюулгүйн бодлогын үүднээс эргэцүүлбэл АЦС зайлшгүй байх
ёстой гэж үзэгсэд ч цөөнгүй, үзэл бодол олон ургальч байв. Аль ч
сонголтыг хийсэн цөмийн хог хаягдал тойрсон асуудал заавал босч ирнэ.
Эхлээд Финландыг зорилоо. Бүх мэдээллийг нээлттэй болгож, Финланд загвар
хэмээх нэрээр алдаршсан хэв шинжийг ашиглаж, дотооддоо ашигласан цөмийн
түлшийн эцсийн устгал хийх байгууламжийг байгуулахаар зорьсон улс
болохоор тэр юм. “Ашигласан цөмийн түлшинд багаар бодоход 100 мянган жил
гаруй аюулгүйн менежмент хийх хэрэгцээтэй байдаг” гэх мэргэжилтний үг
сэтгэлд минь хадаатай үлдсэн юм. Дэлхийд хамгийн их плутон хуримтлагдсан
улс бол Англи, үүнийхээ арга чаргыг олох гэж нэлээд зовж буй.
Мөрөөдлийн эрчим хүчний ундарга гэгддэг плутоныг яаж ашиглах арга зам
мухардсан. Плутоныг “хаях” талаар төсөөлж ч байгаагүй, одоогоор зарим
хэсгийг булшлах замаар устгах аргын талаар судалж байгаа улс юм. ....“Майничи” сонинд гарсан
мэдээллийн дараагаас Монголын дотоодод ашигласан цөмийн түлшний
байгууламж байгуулахыг эсэргүүцэх, мэдээллийг нээлттэй ил тод болгох хөдөлгөөн өрнөсөн юм. Үүнээс ул баалж Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж өнгөрсөн
оны есдүгээр сард НҮБ-ын нэгдсэн чуулган дээр “Устгах байгууламж барихыг
зөв шөөрөхгүй” гэсэн байр суурьтай байгаагаа илэрхийлсэн юм. “Цөмийн
манаач” болох ОУЦЭХА-ийн захирал Амано “Өөрийн ашиглаад гаргасан хог
хаягдлыг өөрөө л хариуцах нь зүйд нийцнэ, энэ бол үндсэн зарчим, бусдад
тулгах санаа бол байж болшгүй дэндүү зөөлчилсөн яриа” гэж хэлсэн билээ.
Гэвч одоогоор цөмийн хог хаягдлын асуудлын шийдлийг хүн төрөлхтөн
хараахан олоогүй байна.
ЦӨМИЙН ТҮЛШНИЙ ЦИКЛД ИРЭЭДҮЙ АЛГА
Ганцхан грамм нь нэг килолитр нефтийн
гаргах эрчим хүчтэй тэнцүү энерги гаргах хүчтэй плутон. Плутон, ураны
холимог түлшийг өндөр хурдасгуур ашигласан цөмийн тогоонд шатаавал
хаягдлын хэмжээнээс илүү плуто ныг гаргаж авах юм. Ийм мөрөөдлийн
реактор болох өндөр хурдасгуур ашигласан “плутон өсгөврийн” реактор
бүтээх технологи хэрэгжих шатандаа удааширсаар байна. Үүнээс болж Японд
хуримтлагдсан плутоноо хадгалах газар байхгүй, яаж устгахаа мэдэхгүй
барьц алдаж онцгой нөхцөл байдалд ороод байна. ....Цаашдаа АЦС-ыг
дахин шинээр барихгүйгээр ашиглах хугацаа нь дууссаныг нь бүрмөсөн
зогсолт хийх арга замаар АЦС-гүй болох бодлого баривал плутон
боловсруулахгүй, ашигласан цөмийн түлшийг дахин боловсруулахгүйгээр
шууд газрын гүнд булах арга хэрэглэхээс өөр замгүй. Ашигласан цөмийн
түлшнээс гарган авсан түлшийг хямд зардлаар ашигтайгаар устгах арга
замыг нээж олоогүй, цө- мийн түлшний циклийн ирээдүй бүрхэг байгаа нь
бодитой юм.
АМЕРИК ЖОЛООДЛОГОТОЙ ЦӨМИЙН СТРАТЕГИ БАРТААТ ЗАМД
Б.Обамагийн засаглал “цөмийн зэвсэггүй
дэлхий ертөнц” нэрийн дор цөмийн хяналт менежментийг гартаа оруулахаар
зорьж буй. Монголд цөмийн хог хаягдлын байгууламж байгуулах төлөвлөгөө ч
түүний нэг хэсэг. АЦС-ын цөмийн түлшийг дахин боловсруулаад гаргаж
авсан плутоныг түлш болгон ашигладаг...." гэжээ. Эх сурвалж: 2012-03-23 09:16:01. О.ЖАРГАЛСАЙХАН http://www.mongolnews.mn/i/29322-оОо-
2012.03.21.Germany Set to Invest $260 Billion in a Renewable Revolution
March 21, 2012. By Dr. Kent
Moors, Global Energy Strategist, Money Morning
The moment Germany announced its
highly publicized decision to phase out nuclear energy in the wake of the
Japanese triple disaster; observers began to ask one very important question.
Just what energy source would replace such a huge swath of power in Europe's dominant economy?
The short-term solution had to be natural gas.
But this would make Germany more dependent upon imported energy, especially from Russia.
In that sense, the nuclear phase-out made the Nord Stream pipeline - from Russia, under the Baltic Sea, to northern Germany - absolutely essential.
Today, the first line of the twin pipeline is already in operation. The second should be on line at the end of next year (if not sooner).
Then there is the other Russian project - South Stream. This one intends to move Russian and Central Asian gas into Southern and Central Europe.
Much of that will also reach Germany.
In addition, several pipeline projects are vying for the excess production from the second phase of the Azerbaijani Shah Deniz offshore development in the Caspian Sea.
Included among these is Nabucco, a venture to bypass Russia and transport gas into the Baumgarten hub in Austria for ongoing distribution.
Nabucco has long been the European Union favorite, but it has been unable to attract sufficient supplies. Three other pipeline proposals also are attempting to secure the Caspian gas for transit to Europe.
But there is a problem for Germany in all of this.
It does not want to form an increasing dependence upon imported gas to power its economy.
And this sentiment is driving one of the biggest alternative energy revolutions in recent memory.
Just what energy source would replace such a huge swath of power in Europe's dominant economy?
The short-term solution had to be natural gas.
But this would make Germany more dependent upon imported energy, especially from Russia.
In that sense, the nuclear phase-out made the Nord Stream pipeline - from Russia, under the Baltic Sea, to northern Germany - absolutely essential.
Today, the first line of the twin pipeline is already in operation. The second should be on line at the end of next year (if not sooner).
Then there is the other Russian project - South Stream. This one intends to move Russian and Central Asian gas into Southern and Central Europe.
Much of that will also reach Germany.
In addition, several pipeline projects are vying for the excess production from the second phase of the Azerbaijani Shah Deniz offshore development in the Caspian Sea.
Included among these is Nabucco, a venture to bypass Russia and transport gas into the Baumgarten hub in Austria for ongoing distribution.
Nabucco has long been the European Union favorite, but it has been unable to attract sufficient supplies. Three other pipeline proposals also are attempting to secure the Caspian gas for transit to Europe.
But there is a problem for Germany in all of this.
It does not want to form an increasing dependence upon imported gas to power its economy.
And this sentiment is driving one of the biggest alternative energy revolutions in recent memory.
The
German Push Toward Wind and Solar Power
The 17 currently operating nuclear reactors in
the country provide about 20% of the national electricity needs. Any
replacement of those plants (where capital expenses are already sunk) will add
significantly to the end costs of energy. That means a political decision following the Fukushima Daiichi disaster one year ago ends up costing the average German citizen even more to secure what is already among the most expensive electricity in the world. Germany does have shale gas.
But the furor over nuclear power is paralleled with a similar environmental concern regarding the dangers of fracking, a process of pumping water and chemicals under high-pressure to break open the rock and free the gas.
There are now four U.S. examples of seismic anomalies resulting from the combination of fracking and deep horizontal drilling.
-oOo-
2012.03.09. Зуу ч наслахгүй байж зуун мянган жилийн гай зовлон авчруузай! "...Өнөөдөр АЦС нь нэн ялангуяа бага насны хүүхдэд хорт хавдар үүсгэдэг нь судалгаагаар нотлогдсон (2). Уран олборлоход хорт радон хий, үхлийн тоосонцор дэгдэж, уурхайчид, орон нутгийн хүмүүсийг өвчлүүлдэг. Монголд уран олборлож буй Францын Арева гэгч компани нь ураныг газар дор хүчлээр уусган авч байгаа. Энэ арга нь асар их ус ашигладаг төдийгүй газрын гүний усыг хордуулах аюултай тул Австрали улс татгалзсан билээ (3).
АЦС ажиллуулахад жилд 31 тонн цөмийн хаягдал гарна (4). Тэр хаягдлыг
хаана булшлах вэ? Говь Алтайд уу? Өмнийн говьд уу? Чойрт уу? Чойбалсанд
уу? Зуун мянган жил хордох хүсэлтэй аймаг хот, гайндаа гарсан газар
нутаг, ард иргэд юусан билээ?
Монголд барихаар санаархаж буй 1000 MW АЦС нь жилд ойpолцоогоор 27 тонн
ураны түлш хэрэглэнэ. Монгол улс 1.4 сая тонн ураны нөөцтэй гэж цээж
дэлддэг. Тэгвэл цөмийн реакторыг 60 жилд ажиллуулахад 1620 тонн уран
ашиглана. Үлдсэн 99.9% уранаа ухаж гадаадад гаргана байх. Ингэснээр
1 сая 398 тонн дотоодын уранаар үйлдвэрлэсэн цөмийн түлшийг ашигласан
улс орнууд хаягдлаа Монголд буцаана. Энэ нь 2009 онд батлагдсан Цөмийн
Энергийн тухай хуулийг зөрчихгүй, бас ГАДААДЫН цөмийн хаягдал авахгүй
гэсэн Ерөнхийлөгчийн мэдэгдэлтэй ч зөрчилдөхгүй юм. ДОТООДЫН уранаар
хийсэн гэдгийг мэдэж байгаа биз дээ гэж мурих замаа тэд хэдийнээ бодож
олсон аж"... гэжээ. Эх сурвалж: http://golomt.org/2012/03/09/100years/
-оОо-
2012.03.06. Mongolia Eyes Nuclear Ties. Ahead of the trip, Batbold dismissed notions that Mongolia has lost faith in Japan’s nuclear expertise after the devastating crisis at Fukushima last spring. ...Mongolia has more than 1.5 million tons of uranium deposits – much of which it is eager to profit from with the help of foreign investors with expertise in the nuclear energy field. Japan has one of the largest nuclear industries in the world and produces an incredible amount of spent fuel annually, which explains its desire to strike a deal with Mongolia. Additionally, Japanese multinational corporations such as Toshiba and Hitachi are hoping to secure the lucrative contracts to help build Mongolia’s first nuclear reactors. Batbold reaffirmed this as a natural area of cooperation stating that “Mongolia is rich in resources and Japan has high technology.” Эх сурвалж: By J. Berkshire Miller
-оОо-
2012.03.05. Дорнод аймгийн Дашбалбар сумын нутаг Улааны гэх өнгөт металлын ордод
БНХАУ-ын хөрөнгө оруулалттай “Шинь Шинь” компани үйл ажиллагаа явуулж
баяжуулах үйлдвэр байгуулсан. "...нөөцийг нь тогтоосон “Улаан”-ы өнгөт металлын ордын
лицензийг БНХАУ-ын “Шинь Шинь” компани 2006 онд АМГТХЭГ-аас 1.3 сая
доллараар худалдан авч, 70 гаруй сая ам.долларын хөрөнгө оруулан
үйлдвэрээ чимээгүйхэн байгуулжээ". 1986 онд оросууд нарийвчилсан хайгуул
хийж 30,92 сая тонн хүдрийн нөөцтэйг тогтоосон аж. Тухайлбал, цайр
235.2-777.3 мянган тонн, хар тугалга 165.7-424.5 мянган тонн, мөнгө
652-2047 тонн, алт 3661-8069 кг, зэс 8953- 28601 тонн төдийгүй газрын ховор элементэд орох кадмий 1124- 3867 тонн, селен 91-272 тонн, теллур
тэргүүтнүүд 98-272 тонн байгаа гэж уг тайланд тусгаж. БНХАУ-ын төрийн
өмчийн хөрөнгө оруулалттай “Шинь Шинь” компани жилд нэг сая орчим тонн
хүдэр боловсруулах хүчин чадалтай бөгөөд баяжуулсан хар тугалга, цайраа
Хавиргын боомтоор гаргахаар төлөвлөсөн гэдэг. "Гэтэл тус компанийн их хэмжээний уран олборлож хил гаргасан тухай" ??. Уран олборлох уурхайгаас
ялгарах ёстой цацрагийн хэмжээ 0.0092 байдаг бол “Шинь шинь”-ий уурхайд
4-6 микросиврт хүрсэн байсан?. Энэ нь цацрагийн аюул анхаарал татахуйц
хэмжээнд хүрээд байгаа гэсэн үг аж" гэжээ. Эх сурвалж: "ШИНЬ ШИНЬ”-ИЙНХЭН МОНГОЛ УЛСЫН ЭДИЙН ЗАСАГТ 100 ТЭРБУМ ТӨГРӨГИЙН ХОХИРОЛ УЧРУУЛЖЭЭ. http://www.mongolnews.mn/i/28577
-оОо-
2011.05.25. Цөмийн аюулгүй байдлын хэм хэмжээг /нормыг/ зохицуулагч-байгууллагууд ба Европын Холбооны хооронд Европын 143 цөмийн реакторт үзлэг шалгалт явуулах тухай тохиролцоонд хүрчээ. Европын Холбооноос атомын цахилгаан станцын стресс-шалгуурыг баталж хэрэгжүүлэх гэнэ.
Түүнчлэн Европын Холбоо "Атомын цахилгаан станцын аюулгүй ажиллагааны байдалд үнэлэлт дүгнэлт өгөхөд Швейцар, ОХУ, Украйн улс хамтран ажиллана" гэдэгт найдаж байгаагаа илэрхийлжээ.АНУ-ын Геологийн Cудалгаанд мэдээлэхдээ Монгол улс ураныхаа нөөцөөр Австралийн дараа, дэлхийд хоёрт орох боломжтой гэжээ. Сьюзан Вакастер, 2009 оны ашигт малтмалын ном: Монголын ашигт малтмалын салбар, АНУ-ын Геологийн Cудалгаа, Вашингтон, ДС, хэвлэсэн 2011 оны 2 сар, 18.3 тал. http://minerals.usgs.gov/minerals/pubs/country/2009/myb3-2009-mg.pdf
Монгол улсад цөмийн хаягдал булшлахад хууль л саад болж байна гэж АНУ-ын Конгрессийн судалгааны албаны тайланд бичжээ. Монголын нутаг дэвсгэр дээр “цөмийн зэвсгийн гаралтай тусгай ангиллын цацраг идэвхт материал, шаар болон аюултай хог хаягдлыг булшлах буюу устгахыг” хориглодог. Монгол ул Эх үүсвэр:http://www.shuud.mn/index.php?option=news&task=view&id=24123
Цөмийн хаягдлыг хадгалах, бунхлах явдлыг үйлдвэрлэлийн чухал асуудал хэмээн нухацтай авч үзэж байгаагүй нь Олон Улсын Цөмийн Энергийн Агентлагийн гаргасан мэргэжлийн алдаа юм. АНУ-ын хаягдал түлшний савханцарын тоо хэмжээ ба АЦС-ын дотор реакторт буй түлшний харьцаанд баримжаалан тооцож үзвээс, манай гариг дээрх цэргийн бус зориулалттай 453 АЦС-уудад 200 мянган тонн өндөр идэвхжил бүхий цөмийн хаягдал агуулагдаж байна гэсэн дүгнэлт гарч байна. Тэгсэн мөртлөө цөмийн хаягдлыг хугацаагүй хадгалах агуулах байгууламж огт байхгүй ажээ. Эх сурвалж: http://www.shuud.mn/index.php?option=news&task=view&id=23850.
Фукушима-1 АЦС-ыг хаах явдал хойшилсон нь чухамдаа “Ураны хаягдал түлшээ хаана далд оруулах вэ?” гэдэг ганц асуудлаас болжээ. Тэдгээр хаягдал түлшний савханцаруудын дийлэнхи нь асар өндөр цацраг идэвхжилттэй, хэсэгчлэн хайлсан бөгөөд зарим нь үхлийн аюултай плутоний бодис агуулж байна. Эх сурвалж: http://www.globalresearch.ca/index.php?context=va&aid=25064 Бид Фукушима-1 станцын мyхaрдлаас сургамж авч, цаашид эдийн засгийн үр ашиг, технологийн боломж бололцооны асуудлыг анзаарахгүй, ойшоохгүй орхигдуулсаар явж болохгүй нь. Эх сурвалж: http://www.shuud.mn/index.php?option=news&task=view&id=23850
Одоогоор цацраг идэвх багатай цөмийн хаягдлыг Герман зэрэг орнууд тусгай байгууламж барилгүйгээр газрын гүнд булшилж үзэж байсан. Гэвч Германы давсны хуучин уурхайд 1970 оноос хойш цацраг бодис хадгалж байсан торх зэвэрч цоороод цөмийн хаягдал гадагш нэвчсэн ноцтой явдал 2008 онд болж дэлхий нийтийн анхаарлыг татсан. Урьд өмнө нь ийм асуудалтай хэзээ ч тулгарч байгаагүй. http://www.shuud.mn/index.php?option=news&task=view&id=23850
Австрийн нийслэл Вена хотноо энэ өдрүүдэд цөмийн энергийн салбарын цаашдын бодлого болоод салбар тойрсон бүхий л асуудлаар дэлхийн тэргүүлэх мэргэжилтнүүд хуран чуулж, өөрсдийн туршлага, санал бодлыг солилцож байна (2011.06.24.http://economy.news.mn/content/72207.shtml) Монгол улс ураны нөөцөөрөө албан ёсоор дэлхийд эхний 15 дугаарт багтдаг. Францын Арева Дорноговь дахь төсөл, Хятадын CNNC-ий Дорнодын Гурванбулаг төсөл, Дорноговь аймаг дахь Монгол-Америк-Оросын хамтарсан Гурвансайхан компанийн төслүүд байна. Уран олборлоно, боловсруулна, эцсийн бүтээгдэхүүн гаргана гэсэн төлөвлөгөөтэй. Хятадууд маш эрчимтэй ажиллаж байгаа бөгөөд хоёр жилийн дотор үйлдвэрээ барьчихна гэсэн төлөвлөгөөтэй байгаа. Францууд ч мөн адил. Тэгэхээр ер нь 2014 он гэхэд эхний бүтээгдэхүүнээ гаргах болов уу. Монгол улс олборлогч орон боллоо гэдгээ зарлах цаг ойртож байгаа. Боловсруулна гэдэг бол ерөнхий ойлголт юм. Ураны боловсруулалт нь хоёр үе шаттай. Уул уурхайн буюу олборлолт хийгээд ураны исэл хүртэлх боловсруулалт. Манай улсад цэвэр уул уурхайн боловсруулалтыг л хийнэ. Түлшний боловсруулалтыг Монгол улсад хийх боломж ч байхгүй. Ийм боловсруулалтыг Орос, Иран, Хятад, Франц гээд дэлхий дээр тун цөөхөн оронд хийдэг. Эх сурвалж: 2011.06.24. Цөмийн энергийн газрын Цөмийн материалын хэлстийн дарга Т.Баярбаясгалангийн өгсөн хариултаас. http://economy.news.mn/content/72207.shtml
-oOo-
2011.07.22.Тус агентлагийн нотолж буйгаар, Монгол Улс цөмийн түлш үйлдвэрлэх төв байгуулах хийгээд цөмийн түлшний хаягдлыг хадгалах төв байгуулах боломжийг судалж байв.
Гурван улс “цөмийн түлшээр бүх нийтэд үйлчлэх” хүрээнд хамтран ажиллах болсноо зарлахаар төлөвлөж байжээ. Монголд атомын станц барих тодорхой төлөвлөгөө байхгүй учраас түр агуулахад цөмийн хаягдал хадгалах л боломжтой аж. Энэ талаар Олон улсын атомын энергийн агентлаг /МАГАТЭ/ туслах ёстой байв. Монгол Улс хилийн чанадад цөмийн түлш нийлүүлж, цөмийн хаягдал авах дэлхийд анхны бүс нутгийн төвийн үүрэг хүлээх байлаа.2011 оны хоёрдугаар сарын, Японы Аж үйлдвэрийн яамны дэргэдэх байгалийн нөөц болон эрчим хүчний агентлагийн албан баримт бичигт, тус яам болон “Toshiba” корпораци Монголд бүс нутгийн түлшний төв байгуулах талаар АНУ-ын Эрчим хүчний яамтай нууц хэлэлцээ хийснийг тэмдэглэжээ.
Монгол Улс Арабын Нэгдсэн Эмирт Улсын анхны атомын цахилгаан станцад уран нийлүүлэх талаар тус улсын Засгийн газартай хэлхээ холбоотой байсныг Киодо Цусин агентлаг мөн мэдээлэв.Монгол Улс Арабын түншүүддээ цөмийн хаягдлаа буцааж болох талаар санал бас дэвшүүлжээ.2011 оны тавдугаар сард МАГАТЭ дахь Монгол Улсын байнгын төлөөлөгчийн газар Японы олон нийтийн мэдээллийн хэрэгслүүдэд гарсан дээрхийн адил агуулгатай мэдээллийг няцаасан билээ. З.Амгалан Yanaa.mn
Эх сурвалж: http://www.topmedee.mn/news/570
-oOo- Эх сурвалж: The White House. Office of the Press Secretary. June 16, 2011. U.S.-Mongolia Joint Statement http://www.whitehouse.gov/the-press-office/2011/06/16/us-mongolia-joint-statement
..."The United States and Mongolia have decided to explore mutually advantageous activities in nuclear energy based on the September 2010 Memorandum of Understanding between the two countries. The United States recognized and supported the Mongolian Nuclear Initiative, and applauded Mongolia’s nuclear weapons free status. Mongolia confirmed its support for President Obama’s Prague vision to include the call for a “New International Framework.”"
-oOo-
Эх сурвалж: U.S., Japan Deny Plans to Send Spent Nuclear Fuel to Mongolia
http://online.wsj.com/article/SB10001424052748703730804576313680900023752.html
...."A Department of Energy spokeswoman said: "The U.S. government is not negotiating a deal to send spent nuclear fuel to Mongolia." She added, "No discussions or potential fuel leasing services involve U.S.-origin spent nuclear fuel."
Asked whether Japan was talking with Mongolia about nuclear-fuel storage, Japan's deputy foreign minister, Chiaki Takahashi, said at a news conference Monday that the countries had held an "informal exchange of views" about the subject. He said the talks didn't reach a conclusion and Japan doesn't intend to send its spent nuclear fuel to Mongolia.
The U.S. and Mongolia signed a memorandum of understanding on nuclear power in September 2010, when deputy energy secretary Daniel Poneman visited the Mongolian capital of Ulan Bator. A U.S. official said that accord included "waste management" but didn't give details".
-оОо-
2011.08.06. Монгол улсын зөвлөх инженер, геологи менерлогийн ухааны доктор Г.Жамсрандорж: "Хайгуулын лицензтэй 10-аад компани бий. Цөмийн энергийн газраас 130 гаруй лицеиз олгосноос дийлэнх хувийг гадаадын хөрөнгө оруулалттай компани эзэмшдэг юм билээ. Тухайлбал, 30 гаруйг нь Францын хөрөнгө оруулалттай “Кожи говь”, 10, 10-аар нь Америк-Монголын хамтарсан “Гурвансайхан” компани эзэмшдэг.
...Хэрэв бид ураныхаа шар нунтгийг гаргаад, өөрсдөө цөмийн цахилгаан станцтай болбол түүнээс гарах хог хаягдлаа буцааж авах нь зүй. Харин хүний хаягдлыг авчирч булшилна гэдэг дэндсэн хэрэг" гэжээ. Эх үүсвэр: http://sonin.mn/?p=147218. (Ж.Сүрэн.Эх сурвалж: “Монголын үнэн”). !!??
2011.08.13.Ингэхдээ ураны түлшийг нь АЦС-даа ашиглаад, үлдсэн хорт хаягдлыг нь Монголчуудад буцааж өгнө гэсэн арай дэндүү ШУДАРГА БУС нөхцөлтэйгээр гэрээ байгуулахаар төхөөрч эхэлсэн байна. Манай хэдэн цөмийн үлгэрчид ч дуу дуугаа авaлцан “олон улсын стандарт байдаг, уранаа нийлүүлсэн улс орон хаягдлаа буцааж авдгийм” гэж мэдэмхийрэх болжээ (4. “Дуусдаггүй яриа--Цөмийн хаягдал” ТВ 25-ийн нэвтрүүлгийн бичлэг. 2011 оны 5 сарын 19. Аудио: http://www.mediafire.com/?n2bxvclk8dnltt8 ба Видео: http://www.youtube.com/watch?v=YPT5SJqXihw&feature=related)
Тэгвэл Олон Улсын Цөмийн Энергийн Ассоциацийн цахим хуудсан дээр “yлс орон бүр өөрийн цөмийн хаягдлыг хариуцна” гээд ураны нийлүүлэгч улс нь цөмийн хаягдлын хариуцлагыг хүлээхгүй, цөмийн түлшний хаягдал нь тус түлшийг реактортоо хийж цахилгаан гаргаж ашигласан улс орны хариуцлага гэж тодорхой заажээ(13.Олон Улсын Цөмийн Энергийн Ассоциаци: Цөмийн хаягдлыг хариуцах үүрэг хариуцлага/ World Nuclear association: Responsibility for wastes. http://www.world-nuclear.org/info/inf21.html). Энэ зарчмыг батлах бусад эх сурвалжууд ч цөөнгүй.Тухайлбал, АНУ-ын Ерөнхийлөгч Барак Обама Невада мужийн Якка ууланд тус улсын цөмийн хаягдлын агуулах төв байгуулах саналыг эсэргүүцэж “Муж улс бүр өөрсийн бий болгосон цөмийн хог хаягдлаа хариуцах ёстой.Тэд бүгдийн өмнөөс ганц муж улс хариуцлага хүлээнэ гэдэг шударга бус” гэж бичиж байжээ (14. Барак Обама Якка уулын төслийн талаар байр сууриа тайлбарлаж байна. Лас Вегасын Тойм сэтгүүл, 2007 оны 5 сарын 23 /Barack Obama explains Yucca Mountain stance. Las Vegas Review-Journal. May 23, 2007. http://www.lvrj.com/opinion/7598337.html).
2011.08.31.Д.Маралгоо. Цємийн хаягдлыг мєнхєд агуулах байгууламж гэж байдаггvй Эдvгээ дэлхийн хэмжээнд 450 орчим атомын цахилгаан станц ажиллах болжээ. Нэг станц 25 жилийн турш ажиллахдаа 20 000 тонн асар хортой цємийн хаягдал, тvvнээс ч илvv хэмжээтэй дунд зэргийн ба бага тvвшний аюултай гэгдэх цємийн хаягдал бий болгодог байна. Герман улсад гэхэд л хамгийн аюултай цємийн хаягдал болох АЦС-ын ашиглаж дууссан савханцар жилд 400 тонноор нэмэгддэг байна. Тvvн дээр дахин боловсруулах туршилтын байгууламжаас гарсан 80 тн цацраг идэвхит "атомын шєл" гэж нэрлэдэг шингэн хаягдал мєн хадгалагддаг аж. Уран, плутони агуулсан цацраг идэвхт "шєлийг" нь гурван метр зузаантай бетон хана бvхий агуулахад хадгалдаг бєгєєд тэсэрч дэлбэрэхээс сэргийлж байнга хєргєєдєг байна. Хєргєхийн тулд зарцуулдаг мєнгєний хувьд ч хохирол дагуулдаг байна. 19 жилийн туршид цємийн хаягдлыг хєргєж, агуулсан уг байгууламжийг устгаж цэвэрлэхэд 2.6 тэрбум евро шаардагдах тооцоотой гарчээ. Цємийн тvлшний хаягдлыг бетонон саванд дээд тал нь 40 жил хадгалж болдог аж.
Тvvнчлэн 2004 онд Невада мужийн Якка ууланд Америкийн цємийн хаягдлыг булшлах агуулах байгууламжийг барих ажил зогссон байна. Учир нь асар аюултай цємийн хаягдлыг булшлах байгууламжийг барихад арван мянган жилийн аюулгvйн баталгааг хангалттай биш гэж Америкийн шvvх vзжээ.
Хэдийгээр дэлхийн хєгжил цаг мєч бvрт урагшилж байгаа хэдий ч эдvгээ манай гариг дээр цємийн хаягдлыг мєнхєд агуулах байгууламж байдаггvй гэнэ.Эх суравалж: http://www.olloo.mn/modules.php?name=News&file=article&sid=1192066
2011.09.12. УИХ-ын дийлэнх гишүүдийн хувьд гэвэл эх орныхоо ирээдүйг боддоггүйдээ ч
биш харин тухайн асуудлаар таг харанxуй учраас бусдынхаа амыг хараад
баталчихсан бололтой. Үүнийг 2009 оны 6 сарын 4нд цөмийн энергийн
бодлогын төслийн асуудал УИХ-д анх орж ирэхэд Э. Бат-Үүл гишүүний хэлж
байсан “...яг үнэндээ энэ цөмийн түлш олборлох, боловсруулах, түүний
олон улс дээрх худалдаа, олон улсад энүүгээр далимдуулж хийдэг тоглоом,
хуйвалдаан энийг бид нар ерөөсөө мэдэхгүй байхгүй юу. Бид А ч байхгүй
энэ дээр” гэсэн үгc баталж байна. ...Бүр анх “цөмийн энергийн бодлогыг” хэлэлцэж байхад энэ асуудал дээр Д.
Одхүү гишүүн “Монгол улсын дотоод хэрэгцээнд хэрэглэж ирсэн хаягдaл” гэж
маш тодорхой зааж хэлж байсан билээ. Гэвч хуулийг засч найруулах
явцад “Монгол улсын дотоод хэрэгцээнд ашигласан хаягдал” гэдэг томьёолол
“өөрийн орны цацраг идэвхт хаягдал” гэсэн хоёрдмол утгатай хэлц үгээр
солигдсоныг тухайн үеэд ихэнх гишүүд анзаараагүй бололтой.Уг
нь бол тухайн үед хууль санаачлагч Б. Долгор сайд хүртэл “... гаднаас
импортолж оруулж ирээд хог хаягдлыг булшлах тухай ямар нэгэн ойлголт бол
байхгүй. Зөвхөн тодорхой хяналтын доор энэ асуудлууд маань шийдэгдэх,
зөвхөн өөрийнхөө ашигласан хэрэглэсэн ийм асуудал дээр шийдэгдэх ийм
боломж нөхцөл нь хуулиараа тавигдаж байгаа юм” гэж тайлбарлаж байсан нь
хурлын протоколд үлдсэн байна. Харамсалтай нь тус хууль батлагдаад 2
жил болоогүй байхад хуулийн тайлбар томьёог хоёрдмол утгатай зохиосны
уршиг нь гарч эхэллээ. Дээрх томьёололыг овжноор урвуулан ашиглаж,
“өөрийн орны хаягдал” гэдэгт Монголоос гаралтай уранаар үйлдвэрлэсэн
бусад орны ашигласан цөмийн түлшний хаягдал бас орно, цөмийн хаягдлаа
эргүүлж авдаг олон улсын жишиг байдаг гэж энд тэндгүй зарлагчид бий
болжээ. Эх сурвалж: Цуврал №1:Цөмийн хаягдлын бизнест хэн хэн оролцож байна вэ? http://www.shuud.mn/index.php?option=news&task=view&id=28936
2011.9.15. Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж, Ерөнхий сайд С.Батболд нар Цөмийн хаягдлын тухай зарлиг гаргажээ. Зарлигт:
Монгол Улсын Үндсэн хуулийн
Гучингуравдугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн З дахь заалт, Монгол Улсын
Ерөнхийлөгчийн тухай хуулийн 12 дугаар зүйлийн 12 дахь хэсэг,
Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөлийн тухай хуулийн 5 дугаар зүйлийн 3.1 дэх хэсэгт заасныг тус тус үндэслэн ЗАРЛИГ БОЛГОХ нь:
Цөмийн хаягдлын асуудлаар дараах арга хэмжээ авч хэрэгжүүлэхийг Монгол Улсын Засгийн газарт чиглэл болгосугай.
1. Монгол Улсын нутаг дэвсгэр дээр цөмийн хаягдлыг хадгалах, түр байршуулах, булшлах зорилгоор импортлох, хил дамжуулан тээвэрлэх үйл ажиллагаа явуулахыг хориглосон Монгол Улсын хууль тогтоомжийн зүйл, заалтыг тууштай мөрдөж ажиллах.
2. Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөлийн зохих шийдвэргүйгээр цөмийн хаягдлын асуудлаар бусад улс орон, олон улсын байгууллагатай хамтран ажиллах, Монгол Улсын нэрийн өмнөөс аливаа яриа хэлэлцээ хийх, гэрээ хэлцэл байгуулах, баримт бичиг үйлдэхийг хориглох.
Эх сурвалж: http://www.shuud.mn/index.php?option=news&task=view&id=29542
2011.09.16. Цөмийн хаягдлын Аюулын талаар YuoTube-ээс үзнэ үүЦөмийн хаягдлын асуудлаар дараах арга хэмжээ авч хэрэгжүүлэхийг Монгол Улсын Засгийн газарт чиглэл болгосугай.
1. Монгол Улсын нутаг дэвсгэр дээр цөмийн хаягдлыг хадгалах, түр байршуулах, булшлах зорилгоор импортлох, хил дамжуулан тээвэрлэх үйл ажиллагаа явуулахыг хориглосон Монгол Улсын хууль тогтоомжийн зүйл, заалтыг тууштай мөрдөж ажиллах.
2. Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөлийн зохих шийдвэргүйгээр цөмийн хаягдлын асуудлаар бусад улс орон, олон улсын байгууллагатай хамтран ажиллах, Монгол Улсын нэрийн өмнөөс аливаа яриа хэлэлцээ хийх, гэрээ хэлцэл байгуулах, баримт бичиг үйлдэхийг хориглох.
Эх сурвалж: http://www.shuud.mn/index.php?option=news&task=view&id=29542
2011.09.23."Илтгэгч ярихдаа төслийн нарийн төлөвлөлт хараахан бэлэн болоогүй хэдий ч
Монголчууд нийлүүлсэн цөмийн түлшнийхээ хаягдлыг эргүүлэн авах болон
“өлгийнөөс оршуулга” хүртэл (“cradle-to-grave” буюу уран олборлохоос
авахуулаад ашигласан цөмийн түлшний хаягдлыг авч булшлах хүртэлх) үе
шатуудыг хариуцах нь баталгаатай болсон гэж ярьсан байна. Түүнчлэн
Монгол улс түлш үйлдвэрлэх байгууламж байгуулалгүй олон талт хамтын
ажиллагаанд түшиглэх саналтайг ч бас дурьджээ (88 Эх сурвалж:12). Өнөөдөр Монголын уранаар хийгдсэн бүтээгдэхүүнээс (цөмийн түлшнээс)
гарсан бүх хаягдлыг “дотоодын хаягдал” гэж сурталчлах хандлага
давамгайлж байгаа тул харийн цөмийн хаягдлыг Монгол нутагт булшлах
боломж нээлттэй байна" ...Харин 2000 оны 11 сарын 03-нд баталдсан Aюултай хог хаягдлыг импорт, хил
дамжуулан тээвэрлэлтийг хориглох, экспортлох тухай хуулиар “aюултай хог
хаягдлыг ашиглах, хадгалах, түр байршуулах, устгах зорилгоор Монгол
Улсад импортоор оруулах, улсын хилээр дамжуулан тээвэрлэхийг хориглоно”
гэж заасан ч энэ хуулийг аргалах арга нь цөмийн хаягдлыг “хаягдал биш
харин 50, 100, 10 мянган жилийн дараа асар өндөр үнэ хүрэх баялаг, үнэт
түүхий эд” нэрээр Монголд оруулж ирж хадгалах бололцоотойг АНУ-ын
Конгрессийн тайланд тодорхой дурьджээ" гэжээ. "2011 оны 5 сарын “Дуусдаггүй яриа--Цөмийн хаягдал” нэвтрүүлгээр УИХ-ын
гишүүн Н. Батбаяр “ Ийм хор хөнөөлтэй юм бол Монгол улс уранaaр оролдох
хэрэггүй” гэхэд А. Ундраа учиргүй сандарч “Тэгээд Арева, Мицубиши хоёр
яах болж байнаа?” гэж байж билээ (82). Хүнийрхүү сэтгэлтэй тусгай элчин
сайд Цөмийн Энергийн газрын даргаар томилогдвол “Монголд хүссэн ч
хүсээгүй ч цөмийн хаягдал булна” гэсэн үг нь биелэх нь тодорхой.
“Арчаагүй учраас Монголчууд харийн цөмийн хаягдал булуулсан” гэж сүүлд
нь ярих буй заа" гэжээ (Эх сурвалж:12 http://www.shuud.mn/index.php?option=news&task=view&id=28936 http://www.shuud.mn/index.php?option=news&task=view&id=30067).
2011.10.28. Францын “Арева” групп манай улсад ураны хайгуул хийгээд арав гаруй жил болж байгаа. Тус группийн Дорноговь аймаг дахь хайгуул амжилттай болж, улмаар Улаанбадрах сумын нутаг Дулаан-Уул хэмээх газраас уран олборлож байна. Өнгөрсөн (2010) оны арванхоёрдугаар сарын 1-нд хамгийн анхны олборлолтоо хийсэн бөгөөд энэ нь Монгол Улсын түүхэнд сүүлийн 20 жил тохиолдоогүй үйл явдал болсон юм. Одоогоор туршилтын олборлолт хийж байгаа аж. Туршилтын хугацаандаа тэд ураныг газар дор уусгаж олборлож болохыг нотолжээ. Тиймээс энэхүү нотолгоондоо үндэслэн жижиг хэмжээний олборлох үйлдвэр байгуулахаар болсон байна. Томоохон хэмжээний үйлдвэр байгуулахад 5-6 жил шаардлагатай байдаг бол “Арева” групп үйлдвэрээ 2-3 жилийн дотор барих гэнэ. Улмаар 2017 он гэхэд олборлосон ураны хүдрээ боловсруулж, шар нунтаг гаргаж авах үйлдвэрээ байгуулах юм байна. Харин шар нунтаг хэлбэрт оруулсан уранаа баяжуулах үйлдвэрт экспортлохоор төлөвлөжээ. Дашрамд дурдахад, уран баяжуулах үйлдвэр дэлхийд тоотой хэдхэн байдаг бөгөөд тус групп Франц, Казакстанд баяжуулах гэнэ. Эх сурвалж:2011.10.28. http://economy.news.mn/content/84839.shtml
2011.10.31. 1989 оноос ил болон далд аргаар хүдэр олборлож, хүдрээ баяжуулалгүй төмөр замаар тээвэрлэн Чита мужийн Краснокаменск хотын уул уурхай, химийн үйлдвэрт боловсруулж эхэлжээ. 1995 оноос дэлхийн зах зээлд ураны хэрэгцээ багасч, үнэ буурснаас "Эрдэс" үйлдвэр хаагдсан байна. Эх сурвалж: http://economics.gogo.mn/news/96056
2011.10.31. 2000 оноос ураны геологи судалгааны салбар дахь хувийн хэвшлийн хөрөнгө оруулалт нэмэгдэж, "Кожеговь", "Гурвансайхан" зэрэг компани 10-12 жилийн геологи хайгуулын ажлын үр дүнд Хараатын ордын нөөцийг баталгаажуулж, Хайрхан, Дулаан уул ордуудыг шинээр илрүүлсэн байна. Ураны нөөц тогтооход Монгол орны нийт нутгийн 70 хувь хамрагджээ. Харин БНХАУ-ын хил орчмын зурвас газрууд судалгаанд ороогүй аж. Олон жилийн судалгааны үр дүнд Монгол орны нутаг дэвсгэрт ураны есөн орд, 100 орчим илрэл, 1000 гаруй эрдэсжсэн цэгийг олж тогтоожээ.
Монгол Улсын нийт нутаг дэвсгэрт хийсэн ураны судалгааг дүгнэж ашиглаж болох, баталгаажуулах нөөц, баялгийн үнэлгээг тооцжээ. Эрдэмтэд ураны есөн ордод 74 орчим мянган тонн баталгаажих нөөц, 1.4 гаруй сая тонн хүдрийн нөөцийг тогтоогоод байна. Үүнээс таван ордын 70 орчим мянган тонныг үйлдвэрлэлийн нөөцөд тооцож, эдийн засгийн ашигтай гэж үзсэн аж.
Одоогоор үндэсний болон гадны хөрөнгө оруулалттай 16 аж ахуйн нэгж Монголд ураны хайгуул хийж байна. Гурванбулаг, Хараат, Хайрхан, Дулаан уул зэрэг орд газруудад хайгуулын шатны ажил дуусч, орд газруудыг олборлолтод бэлтгэж байна. Олон улсын атомын энергийн агентлаг, Эдийн засгийн хамтын ажиллагаа, Цөмийн энергийн агентлагаас гаргадаг 2009 оны Улаан номын мэдээллээр манай улс ураны нөөцөөр дэлхийд эхний 16-д, Азид зургаад орж байгаа юм.Манай улс Дорнодын орд газрыг түшиглэн ол-борлох "Эрдэс" үйлдвэрийг 1982 онд байгуулжээ. Энэхүү үйлдвэр жилд хоёр сая тонн хүдэр олборлох хүчин чадалтай. Уран олборлолтоороо дэлхийд Узбекстан, Казахстан, Канад, Австрали тэргүүлж байна. Эх сурвавлж:http://economics.gogo.mn/news/96056. Зууны мэдээ. Э.Өнөр.
2011.05.08. Japan, U.S. plan nuclear waste storage in Mongolia: paper.
(Reuters) - Japan and the United States plan to jointly build a spent nuclear fuel storage facility in Mongolia to serve customers of their nuclear plant exporters, pushing ahead despite Japan's prolonged nuclear crisis, the Mainichi daily said on Monday. (Reporting by Kiyoshi Takenaka; Editing by Edmund Klamann). Эх сурвалж:
-oOo-
Ашигласан мэдээллийн эх сурвалж: 2011.10.28. Францын “Арева” групп манай улсад ураны хайгуул хийгээд арав гаруй жил болж байгаа. Тус группийн Дорноговь аймаг дахь хайгуул амжилттай болж, улмаар Улаанбадрах сумын нутаг Дулаан-Уул хэмээх газраас уран олборлож байна. Өнгөрсөн (2010) оны арванхоёрдугаар сарын 1-нд хамгийн анхны олборлолтоо хийсэн бөгөөд энэ нь Монгол Улсын түүхэнд сүүлийн 20 жил тохиолдоогүй үйл явдал болсон юм. Одоогоор туршилтын олборлолт хийж байгаа аж. Туршилтын хугацаандаа тэд ураныг газар дор уусгаж олборлож болохыг нотолжээ. Тиймээс энэхүү нотолгоондоо үндэслэн жижиг хэмжээний олборлох үйлдвэр байгуулахаар болсон байна. Томоохон хэмжээний үйлдвэр байгуулахад 5-6 жил шаардлагатай байдаг бол “Арева” групп үйлдвэрээ 2-3 жилийн дотор барих гэнэ. Улмаар 2017 он гэхэд олборлосон ураны хүдрээ боловсруулж, шар нунтаг гаргаж авах үйлдвэрээ байгуулах юм байна. Харин шар нунтаг хэлбэрт оруулсан уранаа баяжуулах үйлдвэрт экспортлохоор төлөвлөжээ. Дашрамд дурдахад, уран баяжуулах үйлдвэр дэлхийд тоотой хэдхэн байдаг бөгөөд тус групп Франц, Казакстанд баяжуулах гэнэ. Эх сурвалж:2011.10.28. http://economy.news.mn/content/84839.shtml
2011.10.31. 1989 оноос ил болон далд аргаар хүдэр олборлож, хүдрээ баяжуулалгүй төмөр замаар тээвэрлэн Чита мужийн Краснокаменск хотын уул уурхай, химийн үйлдвэрт боловсруулж эхэлжээ. 1995 оноос дэлхийн зах зээлд ураны хэрэгцээ багасч, үнэ буурснаас "Эрдэс" үйлдвэр хаагдсан байна. Эх сурвалж: http://economics.gogo.mn/news/96056
2011.10.31. 2000 оноос ураны геологи судалгааны салбар дахь хувийн хэвшлийн хөрөнгө оруулалт нэмэгдэж, "Кожеговь", "Гурвансайхан" зэрэг компани 10-12 жилийн геологи хайгуулын ажлын үр дүнд Хараатын ордын нөөцийг баталгаажуулж, Хайрхан, Дулаан уул ордуудыг шинээр илрүүлсэн байна. Ураны нөөц тогтооход Монгол орны нийт нутгийн 70 хувь хамрагджээ. Харин БНХАУ-ын хил орчмын зурвас газрууд судалгаанд ороогүй аж. Олон жилийн судалгааны үр дүнд Монгол орны нутаг дэвсгэрт ураны есөн орд, 100 орчим илрэл, 1000 гаруй эрдэсжсэн цэгийг олж тогтоожээ.
Монгол Улсын нийт нутаг дэвсгэрт хийсэн ураны судалгааг дүгнэж ашиглаж болох, баталгаажуулах нөөц, баялгийн үнэлгээг тооцжээ. Эрдэмтэд ураны есөн ордод 74 орчим мянган тонн баталгаажих нөөц, 1.4 гаруй сая тонн хүдрийн нөөцийг тогтоогоод байна. Үүнээс таван ордын 70 орчим мянган тонныг үйлдвэрлэлийн нөөцөд тооцож, эдийн засгийн ашигтай гэж үзсэн аж.
Одоогоор үндэсний болон гадны хөрөнгө оруулалттай 16 аж ахуйн нэгж Монголд ураны хайгуул хийж байна. Гурванбулаг, Хараат, Хайрхан, Дулаан уул зэрэг орд газруудад хайгуулын шатны ажил дуусч, орд газруудыг олборлолтод бэлтгэж байна. Олон улсын атомын энергийн агентлаг, Эдийн засгийн хамтын ажиллагаа, Цөмийн энергийн агентлагаас гаргадаг 2009 оны Улаан номын мэдээллээр манай улс ураны нөөцөөр дэлхийд эхний 16-д, Азид зургаад орж байгаа юм.Манай улс Дорнодын орд газрыг түшиглэн ол-борлох "Эрдэс" үйлдвэрийг 1982 онд байгуулжээ. Энэхүү үйлдвэр жилд хоёр сая тонн хүдэр олборлох хүчин чадалтай. Уран олборлолтоороо дэлхийд Узбекстан, Казахстан, Канад, Австрали тэргүүлж байна. Эх сурвавлж:http://economics.gogo.mn/news/96056. Зууны мэдээ. Э.Өнөр.
2011.05.08. Japan, U.S. plan nuclear waste storage in Mongolia: paper.
(Reuters) - Japan and the United States plan to jointly build a spent nuclear fuel storage facility in Mongolia to serve customers of their nuclear plant exporters, pushing ahead despite Japan's prolonged nuclear crisis, the Mainichi daily said on Monday. (Reporting by Kiyoshi Takenaka; Editing by Edmund Klamann). Эх сурвалж:
-oOo-
1.www.trademap.org –аас 2008.12.20 ба 2011.03.02-нд татаж авсан мэдээ.
2.Д.Элбэг. Ураны орд, нөөц ч бий, харин яаж ашиглах вэ? Н.Норовын хариулт. 2008.10.30 •Үнэн, www.sonin.mn/2008/10/30/8800/
3.Шар нунтаг. 2009 оны 8 дугаар сар, MMJ, http://www.mongolianminingjournal.com/index.php?pid=1&sec=view&id=249
4.http://www.dailynews.mn/?vfile=23a2i30&vmet_id=490&vmet_main=490&vdate=&vl=archive
5.УИХ-ын дарга БНСУ-ын “Жүн Ан Илбо” сонинд ярилцлага өгөв. 2010.02.27. www.open-parliament. mn
6.Х.Наранхvүтэй хийсэн ярилцлагаас. 2008-09-08 10:10:45, #1135003 www.olloo.mn/modules.php?name=News&file=article&sid=1135003&catid=2379”
7.С.Батболдын хэлсэн vг. “Цємийн технологи-Монгол Улсын хєгжил” уулзалт www.embassymon.at/news/news_mon_33.html 2009 оны 12-р сарын 23
8. Б.Хаш. 2010/05/18. Уламжлалт “Орос Харилцаа”. Үндэсний шуудан, http://www.mining.mn/NewsDetails_2874.aspx
9,Үхлийн тоосонцор, цөмийн хаягдалтай үлдэxэд Монголчуудын хувьд үлгэр, нар хоёр зэрэг жаргана.Эх үүсвэр: http://www.shuud.mn/index.php?option=news&task=view&id=27412
10. Б. Долзодмаа. Ерөнхий сайд С.Батболд цөмийн хаягдлаа буцааж авах талаар Арабынхантай ярьжээ. Өдрийн сонин. 2011 оны 5 сарын 18. http://www.dailynews.mn/?vfile=7&vmet_id=19174&vmet_main=6887
11.Цуврал № 1: Цөмийн хаягдлын бизнест хэн хэн оролцож байна вэ? Эх сурвалж:
12. Цуврал № 2: Цөмийн хаягдлын бизнест хэн хэн оролцож байна вэ? Эх сурвалж:
http://www.shuud.mn/index.php?option=news&task=view&id=28936 http://www.shuud.mn/index.php?option=news&task=view&id=30067
No comments:
Post a Comment